Ý Nghĩa Tam Phủ - Tứ Phủ
Trong Tín Ngưỡng Thờ Đạo Mẫu - Hệ Thống Tượng Thờ Trong Tam Phủ - Tứ Phủ
TAM PHỦ – TỨ PHỦ
I. TAM PHỦ
– Tam là Ba
– Phủ: Là nơi làm việc của các quan
– Tam phủ: Là nơi làm việc của các quan âm, chư vị thần linh của ba Miền: Thiên Phủ, địa phủ, thoải phủ
Thiên phủ ( Màu Xanh – Vua cha Ngọc Hoang): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản bầu trời.
Địa phủ (Màu Vàng – Vua cha Diêm vương ): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản vùng đất đai
Thủy Phủ ( Màu Trắng – Vua cha bat hai): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản miền sông nước.
Theo lịch sử phát triển của Tín ngưỡng Tam tứ phủ, thì khái niệm Tam phủ có trước, Tứ phủ có sau.
Vào Thời kỳ khởi nguyên của Tam phủ người ta cho rằng tam phủ gồm ba miền: Thiên, Địa, Thoải. Lúc đó Nhạc Phủ chưa có
II. TỨ PHỦ:
Là nơi làm việc của các quan âm, chư vị thần linh của bốn Miền: Thiên Phủ, địa phủ, thoải phủ, Nhạc phủ
Thiên phủ ( Màu Đỏ – Mẫu Cửu): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản bầu trời.
Địa phủ (Màu Vàng – Mẫu Liễu) : Bao gồm các chư vị thần linh cai quản vùng đất đai
Thủy Phủ ( Màu Trắng – Mẫu Thoải): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản miền sông nước.
Nhạc Phủ ( Màu Xanh – Mẫu Thượng ngàn): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản miền rừng, sơn lâm
Theo sắp sếp thứ tự ngày xưa là : Thiên, địa, thoải, nhạc ( vì nhạc xuất hiện sau
Bộ Tam tòa thánh Mẫu gồm có 3 pho: Đệ Nhất Thượng Thiên, Đệ Nhị Thượng Ngàn, Đệ Tam Thoải Phủ đó là ba vị thánh mẫu khác nhau được nhiều người tôn thờ.
Bộ tượng tam tòa thánh mẫu là ai
Tượng Mẫu Thượng Thiên (còn gọi là Mẫu Đệ Nhất, mẫu liễu hạnh): được tạc với khuôn mặt phúc hậu mặc áo vàng yếm đỏ hoặc áo màu đỏ. Mẫu thượng thiên cai quản vùng trời
Tượng Mẫu Thượng Ngàn (còn gọi là Mẫu Đệ Nhị): Thường được tạc với trang phục áo xanh hoặc áo vàng yếm xanh. Mẫu đệ nhị thượng ngàn cai quản miền rừng núi. Mẫu Thượng Ngàn gắn bó với con người cùng cỏ, cây, chim, thú.
Tượng Mẫu Thoải(còn gọi là Mẫu Đệ Tam, Mẫu Thủy): Thường được tach với trang phục áo trắng hoặc áo vàng yếm trắng. Mẫu thoải cai quản miền sông nước. Mẫu Thoải gắn với đời sống thủy sinh của dân tộc Việt từ xa xưa, liên quan trực tiếp tới Thủy Tổ dân tộc Việt trong buổi đầu dựng nước.
Sản phẩm Tam tòa thánh Mẫu và các sản phẩm Tượng Phật khác của chúng tôi được rất nhiều khách hàng đánh giá rất cao cả về mẫu mã lẫn chất lượng và thái độ phục vụ. Nhưng công ty chúng tôi vẫn luôn xem khách hàng là mục tiêu để cải thiện, phấn đấu và đáp ứng nhu cầu khách hàng.
Tìm hiểu các cấp bậc trên các ban thờ trong Điện – Đền – Phủ Mẫu
Chúng ta vẫn thường đi lễ ở các Điện – Đền – Phủ nhưng ít người tìm hiểu rõ ràng và cụ thể các cấp bậc và thứ tự các vị trí của các đấng linh thiêng trên ban thờ. Do vậy, chúng tôi mạn phép chia sẻ một chút hiểu biết về vấn đề này với bạn đọc của Bồ Đề Tâm hương.
các vị trí trên ban thờ trong các điện – phủ – đền thờ mẫu
Một là:
Ngọc Hoàng, vị Thánh cao nhất trong đạo Mẫu, có ban thờ riêng trong các đền và phủ, tuy nhiên vai trò của Ngọc Hoàng trong nghi lễ và thờ cúng, cũng như trong tâm thức dân gian của người Việt rất mờ nhạt.
Hai là:
Tam toà thánh Mẫu gồm Mẫu Thuợng Thiên, Mẫu Thuợng Ngàn, Mẫu Thoải, Địa Tiên Thánh Mẫu họ là biểu trung cho quyền năng sáng tạo vũ trụ duy nhất, nhung lại hoá thân thành Tam vị, Tứ vị Thánh Mẫu cai quản các miền khác nhau của vũ trụ: Trời, đất, nuớc và thượng ngàn.
Ba là:
Ngũ vị Vương Quan, các vị đều mặc võ quan, mang kiếm hay kích, màu sắc võ phục thì tuỳ thuộc các vị thần ở các phủ như: Thoải phủ mặc màu trắng Thiên phủ mặc màu đỏ Nhạc phủ mặc màu xanh
Địa phủ mặc màu vàng.Quan lớn Đệ Tam và Quan Đệ Ngũ đều thuộc Thoải phủ dòng Long Vương Bát Hải.
Bốn là:
Tứ vị Thánh bà hay Tứ vị Chầu bà đuợc hoá thân, phục vụ trực tiếp Tứ vị Thánh Mẫu. Chầu Đệ Nhất hoá thân của Mẫu Thuợng Thiên, Chầu Đệ Nhị hoá thân của Mẫu Thuợng Ngàn ( Khi giáng trần bà mặc sắc phục Mán, màu xanh, đặc trưng cho Nhạc phủ. ).Trong Nhạc phủ cùng với Chầu Đệ Nhị còn có Chầu Lục [ gốc nguời Nùng ở Hữu Lũng(Lạng Sơn) ],và Chầu Bé [ở Bắc Lệ(Lạng Sơn) ]. Còn Chầu Muời gốc nguời thổ, tương truyền đã có công giúp Lê Lợi đánh tan quân Liễu Thăng, trấn ải Chi Lăng, được thờ ở Đồng Mỏ(Lạng Sơn). Chầu Đệ Tam là hoá thân của Mẫu Thoải( y phục và khăn trùm màu trắng). Chầu Đệ Tứ là vị Thánh giữ vai trò khâm sai Tứ Phủ. Tuy đứng đầu Địa Phủ, có khi bà hoá thân duới dạng Chầu Thoải phủ, khi giáng trần bà mặc áo trắng, múa đôi mái chèo; khi lại hoá thành Thánh Mẫu Thiên phủ, mặc áo đỏ, múa quạt(Chầu Đệ Tứ khâm sai Thuợng Thiên).
Năm là:
Ngũ vị Hoàng tử được gọi tên từ Ông Hoàng Đệ Nhất đến Ông Hoàng Muời. Tương truyền, cũng như các Quan, các ông hoàng đều có gốc tích là con trai Long Thần Bát Hải Đại Vuơng ở hồ Động Đình, tuy nhiên, theo địa phương hoá thì các ông Hoàng đều gắn với một nhân vật nào đó ở cõi nhân gian là những danh tướng có công dẹp giặc cứu nuớc, những người khai sáng, mở mang đất nước. Trong số mười ông Hoàng thì thuờng có sáu ông giáng đồng, có ba ông giáng rất thuờng xuyên, đó là Ông Hoàng Bơ, Ông Hoàng Bẩy, và Ông Hoàng Muời. Khi các ông giáng đồng, các Ông Hoàng có phong cách gần giống các Quan lớn, tuy nhiên có phần phong nhã, vui tươi hơn.
Sáu là:
Thập nhị Vuơng cô, từ cô Cả (Cô Đệ Nhất) đến cô thứ 12 (Cô Bé), đều là các thị nữ của Thánh Mẫu và các Chầu. Tuy nhiên, khi giáng đồng các Cô có thể hoá thân vào vai trò khác nhau của Tứ Phủ. Cô Đệ Nhất là thị nữ của Mẫu Thuợng Thiên, mặc rất đẹp, Cô Đôi là thị nữ của Mẫu Thuợng Ngàn, khi giáng trần với hai bông hoa cài trên mái tóc. Cô Bơ(Ba) thuộc thuỷ phủ rất nổi tiếng với y phục màu trắng, thắt lung hồng , múa điệu chèo đò. Cô chữa bệnh cứu nguời bằng cách ban nuớc uống, nhưng cũng có thể gieo bệnh nếu kẻ nào đó làm trái ý Cô. Cô thứ Tư là thị nữ của Chầu Đệ Tứ, Cô Năm thuộc Chầu Đệ Ngũ, nhưng cũng có khi đuợc hoá thân là thị nữ của Mẫu Thuợng Ngàn hay Thuợng Thiên, cô thuờng xuất hiện trong các bữa tiệc. Cô Sáu phủ Thuợng Ngàn, ăn mặc áo chàm, đeo túi hoa, tóc cài hoa rừng, lung thắt con dao nhỏ, đi hái thuốc chữa bệnh cứu nguời. Cô Chín là thị nữ của Mẫu Thuợng Ngàn, giáng trần cô nói tiếng Mán, tiếng Muờng, cô múa đuốc soi đuờng, thêu hoa trên vải. Cô cai quản Đền Sòng Sơn (Lạng Sơn), là một nữ thần rừng rất linh thiêng. Cô thứ Muời Hai còn gọi là Cô Bé Bắc Lệ, Cô Bé Thuợng Ngàn, đền thờ cô ở Bắc Lệ.
Bẩy là:
Thập nhị Vuơng cậu, là những nguời chết trẻ, từ 1 – 9 tuổi, hiển linh thành các bé Thánh. Nguời ta không biết rõ đầy đủ về 10 hay 12 vị thuộc hàng Cậu, họ là các phụ tá của các Ông Hoàng. Thuờng thì, lần lên đồng nào cũng có giá Cậu Bơ và Cậu Bé. Đó là các giá đồng với tính cách phóng túng, nghịch ngợm, quần áo kỳ cục, lời nói ngọng nghịu của trẻ con, kèm theo các điệu múa lân hay múa hèo khá sôi nổi.
Tám là:
Quan ngũ Hổ và Ông Lốt( Rắn ), nơi thờ thần Ngũ Hổ ở hạ ban, phía duới điện thờ Mẫu. Phía trên điện thờ chính, có hình tuợng đôi Bạch Xà vắt ngang. Trong quan niệm dân gian, Hổ là vị chúa cai quản vùng rừng núi, còn Rắn là thần ở nơi sông nuớc. Hổ thuờng đuợc vẽ năm con hổ màu sắc khác nhau, trong đó Hoàng Hổ (Hổ vàng) trấn phuơng Trung tâm (địa khu), Hắc Hổ (Hổ đen) trấn phuơng Bắc (Thuỷ khu), Bạch Hổ(Hổ trắng) trấn phuơng Tây(Kim khu), Xích Hổ ( Hổ đỏ ) trấn phuơng Nam (Hoả khu), Thanh Hổ (Hổ xanh) trấn phuơng Đông (Mộc khu). Trong thờ Mẫu Tứ Phủ hay trong tín nguỡng dân gian, hình tuợng Hổ là biểu tuợng cho sức mạnh thiêng liêng, có thể trừ diệt ma tà, trấn giữ các phuơng, là thần linh canh cửa ở các ngôi đền.
TAM PHỦ – TỨ PHỦ
I. TAM PHỦ
– Tam là Ba
– Phủ: Là nơi làm việc của các quan
– Tam phủ: Là nơi làm việc của các quan âm, chư vị thần linh của ba Miền: Thiên Phủ, địa phủ, thoải phủ
Thiên phủ ( Màu Xanh – Vua cha Ngọc Hoang): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản bầu trời.
Địa phủ (Màu Vàng – Vua cha Diêm vương ): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản vùng đất đai
Thủy Phủ ( Màu Trắng – Vua cha bat hai): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản miền sông nước.
Theo lịch sử phát triển của Tín ngưỡng Tam tứ phủ, thì khái niệm Tam phủ có trước, Tứ phủ có sau.
Vào Thời kỳ khởi nguyên của Tam phủ người ta cho rằng tam phủ gồm ba miền: Thiên, Địa, Thoải. Lúc đó Nhạc Phủ chưa có
II. TỨ PHỦ:
Là nơi làm việc của các quan âm, chư vị thần linh của bốn Miền: Thiên Phủ, địa phủ, thoải phủ, Nhạc phủ
Thiên phủ ( Màu Đỏ – Mẫu Cửu): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản bầu trời.
Địa phủ (Màu Vàng – Mẫu Liễu) : Bao gồm các chư vị thần linh cai quản vùng đất đai
Thủy Phủ ( Màu Trắng – Mẫu Thoải): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản miền sông nước.
Nhạc Phủ ( Màu Xanh – Mẫu Thượng ngàn): Bao gồm các chư vị thần linh cai quản miền rừng, sơn lâm
Theo sắp sếp thứ tự ngày xưa là : Thiên, địa, thoải, nhạc ( vì nhạc xuất hiện sau
Bộ Tam tòa thánh Mẫu gồm có 3 pho: Đệ Nhất Thượng Thiên, Đệ Nhị Thượng Ngàn, Đệ Tam Thoải Phủ đó là ba vị thánh mẫu khác nhau được nhiều người tôn thờ.
Bộ tượng tam tòa thánh mẫu là ai
Tượng Mẫu Thượng Thiên (còn gọi là Mẫu Đệ Nhất, mẫu liễu hạnh): được tạc với khuôn mặt phúc hậu mặc áo vàng yếm đỏ hoặc áo màu đỏ. Mẫu thượng thiên cai quản vùng trời
Tượng Mẫu Thượng Ngàn (còn gọi là Mẫu Đệ Nhị): Thường được tạc với trang phục áo xanh hoặc áo vàng yếm xanh. Mẫu đệ nhị thượng ngàn cai quản miền rừng núi. Mẫu Thượng Ngàn gắn bó với con người cùng cỏ, cây, chim, thú.
Tượng Mẫu Thoải(còn gọi là Mẫu Đệ Tam, Mẫu Thủy): Thường được tach với trang phục áo trắng hoặc áo vàng yếm trắng. Mẫu thoải cai quản miền sông nước. Mẫu Thoải gắn với đời sống thủy sinh của dân tộc Việt từ xa xưa, liên quan trực tiếp tới Thủy Tổ dân tộc Việt trong buổi đầu dựng nước.
Sản phẩm Tam tòa thánh Mẫu và các sản phẩm Tượng Phật khác của chúng tôi được rất nhiều khách hàng đánh giá rất cao cả về mẫu mã lẫn chất lượng và thái độ phục vụ. Nhưng công ty chúng tôi vẫn luôn xem khách hàng là mục tiêu để cải thiện, phấn đấu và đáp ứng nhu cầu khách hàng.
Tìm hiểu các cấp bậc trên các ban thờ trong Điện – Đền – Phủ Mẫu
Chúng ta vẫn thường đi lễ ở các Điện – Đền – Phủ nhưng ít người tìm hiểu rõ ràng và cụ thể các cấp bậc và thứ tự các vị trí của các đấng linh thiêng trên ban thờ. Do vậy, chúng tôi mạn phép chia sẻ một chút hiểu biết về vấn đề này với bạn đọc của Bồ Đề Tâm hương.
các vị trí trên ban thờ trong các điện – phủ – đền thờ mẫu
Một là:
Ngọc Hoàng, vị Thánh cao nhất trong đạo Mẫu, có ban thờ riêng trong các đền và phủ, tuy nhiên vai trò của Ngọc Hoàng trong nghi lễ và thờ cúng, cũng như trong tâm thức dân gian của người Việt rất mờ nhạt.
Hai là:
Tam toà thánh Mẫu gồm Mẫu Thuợng Thiên, Mẫu Thuợng Ngàn, Mẫu Thoải, Địa Tiên Thánh Mẫu họ là biểu trung cho quyền năng sáng tạo vũ trụ duy nhất, nhung lại hoá thân thành Tam vị, Tứ vị Thánh Mẫu cai quản các miền khác nhau của vũ trụ: Trời, đất, nuớc và thượng ngàn.
Ba là:
Ngũ vị Vương Quan, các vị đều mặc võ quan, mang kiếm hay kích, màu sắc võ phục thì tuỳ thuộc các vị thần ở các phủ như: Thoải phủ mặc màu trắng Thiên phủ mặc màu đỏ Nhạc phủ mặc màu xanh
Địa phủ mặc màu vàng.Quan lớn Đệ Tam và Quan Đệ Ngũ đều thuộc Thoải phủ dòng Long Vương Bát Hải.
Bốn là:
Tứ vị Thánh bà hay Tứ vị Chầu bà đuợc hoá thân, phục vụ trực tiếp Tứ vị Thánh Mẫu. Chầu Đệ Nhất hoá thân của Mẫu Thuợng Thiên, Chầu Đệ Nhị hoá thân của Mẫu Thuợng Ngàn ( Khi giáng trần bà mặc sắc phục Mán, màu xanh, đặc trưng cho Nhạc phủ. ).Trong Nhạc phủ cùng với Chầu Đệ Nhị còn có Chầu Lục [ gốc nguời Nùng ở Hữu Lũng(Lạng Sơn) ],và Chầu Bé [ở Bắc Lệ(Lạng Sơn) ]. Còn Chầu Muời gốc nguời thổ, tương truyền đã có công giúp Lê Lợi đánh tan quân Liễu Thăng, trấn ải Chi Lăng, được thờ ở Đồng Mỏ(Lạng Sơn). Chầu Đệ Tam là hoá thân của Mẫu Thoải( y phục và khăn trùm màu trắng). Chầu Đệ Tứ là vị Thánh giữ vai trò khâm sai Tứ Phủ. Tuy đứng đầu Địa Phủ, có khi bà hoá thân duới dạng Chầu Thoải phủ, khi giáng trần bà mặc áo trắng, múa đôi mái chèo; khi lại hoá thành Thánh Mẫu Thiên phủ, mặc áo đỏ, múa quạt(Chầu Đệ Tứ khâm sai Thuợng Thiên).
Năm là:
Ngũ vị Hoàng tử được gọi tên từ Ông Hoàng Đệ Nhất đến Ông Hoàng Muời. Tương truyền, cũng như các Quan, các ông hoàng đều có gốc tích là con trai Long Thần Bát Hải Đại Vuơng ở hồ Động Đình, tuy nhiên, theo địa phương hoá thì các ông Hoàng đều gắn với một nhân vật nào đó ở cõi nhân gian là những danh tướng có công dẹp giặc cứu nuớc, những người khai sáng, mở mang đất nước. Trong số mười ông Hoàng thì thuờng có sáu ông giáng đồng, có ba ông giáng rất thuờng xuyên, đó là Ông Hoàng Bơ, Ông Hoàng Bẩy, và Ông Hoàng Muời. Khi các ông giáng đồng, các Ông Hoàng có phong cách gần giống các Quan lớn, tuy nhiên có phần phong nhã, vui tươi hơn.
Sáu là:
Thập nhị Vuơng cô, từ cô Cả (Cô Đệ Nhất) đến cô thứ 12 (Cô Bé), đều là các thị nữ của Thánh Mẫu và các Chầu. Tuy nhiên, khi giáng đồng các Cô có thể hoá thân vào vai trò khác nhau của Tứ Phủ. Cô Đệ Nhất là thị nữ của Mẫu Thuợng Thiên, mặc rất đẹp, Cô Đôi là thị nữ của Mẫu Thuợng Ngàn, khi giáng trần với hai bông hoa cài trên mái tóc. Cô Bơ(Ba) thuộc thuỷ phủ rất nổi tiếng với y phục màu trắng, thắt lung hồng , múa điệu chèo đò. Cô chữa bệnh cứu nguời bằng cách ban nuớc uống, nhưng cũng có thể gieo bệnh nếu kẻ nào đó làm trái ý Cô. Cô thứ Tư là thị nữ của Chầu Đệ Tứ, Cô Năm thuộc Chầu Đệ Ngũ, nhưng cũng có khi đuợc hoá thân là thị nữ của Mẫu Thuợng Ngàn hay Thuợng Thiên, cô thuờng xuất hiện trong các bữa tiệc. Cô Sáu phủ Thuợng Ngàn, ăn mặc áo chàm, đeo túi hoa, tóc cài hoa rừng, lung thắt con dao nhỏ, đi hái thuốc chữa bệnh cứu nguời. Cô Chín là thị nữ của Mẫu Thuợng Ngàn, giáng trần cô nói tiếng Mán, tiếng Muờng, cô múa đuốc soi đuờng, thêu hoa trên vải. Cô cai quản Đền Sòng Sơn (Lạng Sơn), là một nữ thần rừng rất linh thiêng. Cô thứ Muời Hai còn gọi là Cô Bé Bắc Lệ, Cô Bé Thuợng Ngàn, đền thờ cô ở Bắc Lệ.
Bẩy là:
Thập nhị Vuơng cậu, là những nguời chết trẻ, từ 1 – 9 tuổi, hiển linh thành các bé Thánh. Nguời ta không biết rõ đầy đủ về 10 hay 12 vị thuộc hàng Cậu, họ là các phụ tá của các Ông Hoàng. Thuờng thì, lần lên đồng nào cũng có giá Cậu Bơ và Cậu Bé. Đó là các giá đồng với tính cách phóng túng, nghịch ngợm, quần áo kỳ cục, lời nói ngọng nghịu của trẻ con, kèm theo các điệu múa lân hay múa hèo khá sôi nổi.
Tám là:
Quan ngũ Hổ và Ông Lốt( Rắn ) nơi thờ thần Ngũ Hổ ở hạ ban, phía duới điện thờ Mẫu. Phía trên điện thờ chính, có hình tuợng đôi Bạch Xà vắt ngang. Trong quan niệm dân gian, Hổ là vị chúa cai quản vùng rừng núi, còn Rắn là thần ở nơi sông nuớc. Hổ thuờng đuợc vẽ năm con hổ màu sắc khác nhau, trong đó Hoàng Hổ (Hổ vàng) trấn phuơng Trung tâm (địa khu), Hắc Hổ (Hổ đen) trấn phuơng Bắc (Thuỷ khu), Bạch Hổ(Hổ trắng) trấn phuơng Tây(Kim khu), Xích Hổ ( Hổ đỏ ) trấn phuơng Nam (Hoả khu), Thanh Hổ (Hổ xanh) trấn phuơng Đông (Mộc khu). Trong thờ Mẫu Tứ Phủ hay trong tín nguỡng dân gian, hình tuợng Hổ là biểu tuợng cho sức mạnh thiêng liêng, có thể trừ diệt ma tà, trấn giữ các phuơng, là thần linh canh cửa ở các ngôi đền.
