CHẦU MƯỜI ĐỒNG MỎ
Chầu Mười Đồng Mỏ là ai? Đền thờ Chầu Mười Đồng Mỏ ở đâu?
TPTM xin gửi tới bạn đọc bài viết về CHẦU MƯỜI ĐỒNG MỎ để bạn đọc cùng tham khảo để bạn đọc có thể hiểu rõ hơn về Chầu
Tên khác: Mỏ Ba công chúa
Thân thế: Chầu Mười Đồng Mỏ là con gái tù trưởng ở đất Đồng Mỏ. Sinh thời Chầu giỏi võ và kiếm cung, khi vua Lê Thái Tổ hiệu triệu toàn dân đánh giặc, Ngài đã chiêu binh ra sức giúp triều đình. Sau khi giặc tan triều đình phong công. Chầu giúp dân lập ấp tế trợ cứu bần. Đến mùa thu Chầu mãn hạn về tiên. Triều đình phong tặng anh hùng liệt nữ, tiếng Chầu anh linh biến hiện khắp Bắc Trung Nam xa gần nô nức trảy hội Mỏ ba. Chầu được Ngọc Hoàng sắc phong Khâm sai bốn phủ – một trong những vị Chầu tối linh được nhân dân và con nhang đệ tử phụng sự loan giá.Chầu về ngự áo vàng khăn chữ nhân ra tay dấu 10 ngón lưng đeo kiếm cờ múa kiếm múa cờ ngự đồng loan giá phán chỉ thông truyền chứng lễ hoa quả lương thực.
Có tài liệu cho rằng:
Chầu Mười vốn là người Tày, dưới thời Lê Thái Tổ Trung Hưng khởi binh chống giặc. Chầu sinh quán trong một gia đình có truyền thống đao cung ở đất Mỏ Ba (Đồng Mỏ), Lạng Sơn. Sau này, chầu trở thành vị nữ tướng tài ba, tập hợp quân dân các dân tộc ở đất Đồng Mỏ, giúp vua Lê đánh đuổi giặc Minh. Vua rất tin tưởng, giao cho chầu trấn giữ các châu, nơi cửa ải Chi Lăng. Trong trận quyết chiến Chi Lăng, Xương Giang, chầu đã lập chiến công, chém cụt đầu tên tướng giặc là Liễu Thăng. Kháng chiến thắng lợi, bà được vua phong công, giao cho cai quản vùng Mỏ Ba, Đồng Mỏ, trấn giữ ải Chi Lăng. Tại vùng Mỏ Ba, ba giúp dân lập xóm ấp làng bản, dạy dân làm ăn, được già trẻ xa gần ai ai cũng mến phục. Đến cuối mùa thu thì chầu về tiên.
Theo lịch sử ghi lại, thực tế Liễu Thăng bị chém là do quân quan triều đình. Vì vậy, có lẽ Chầu Mười chính là người thổ dân có công giúp quân triều đình chiến đấu thắng lợi và giết được Liễu Thăng.
Chầu Mười thường hay về ngự đồng trong các dịp tiệc vui hoặc các cửa đền ở đất Lạng Sơn. Khi ngự đồng, chầu thường mặc áo vàng, một múa kiếm, tay kia múa cờ lệnh (hoặc mồi) là khi chầu xông pha nơi trận mạc.
Đền thờ chính: Đền Chầu Mười được lập ngay sát cửa ải Chi Lăng nơi bà trấn giữ năm xưa chính là Đền Chầu Mười Đồng Mỏ hay Đền Mỏ Ba lập tại xã Mỏ Ba thị trấn Đồng Mỏ, Lạng Sơn.
Văn Chầu Mười
Đồng Mỏ Chi Lăng, có ai lên Đồng Mỏ Chi Lăng
Nhớ người nữ kiệt cứu dân tiền triều
Nước non gặp vận hiểm nghèo i i i
Chầu mười Đồng Mỏ sớm chiều xông pha.
Vốn người xưa quá mỏ ba i i i
Cần lao nối dõi một nhà đao cung
Gặp thời Thái tổ trung hưng i i i
Theo vua dẹp giặng Liễu Thăng đầu hàng
Vua sai trấn giữa các châu i i i
Khắp hòa xứ Lạng địa đầu giang sơn
Giặc Minh quen thói bạo tàn i i i
Mưu đồ xâm lấn biên cương địa cầu
Lệnh truyền hiệu triệu các châu i i i
Sơn trung các tướng nghe chầu ra binh
Mười đông chiến lược tung hoành i i i
Dẹp tan giặc giữ triều đình phong công
Rước chầu trở lại sơn trung i i i
Giúp dân lập ấp trong vùng Mỏ Ba
Đức tài đã dậy gần xa i i i
Bản mường thôn xóm trẻ già đội ơn
Cuối thu mãn hạn về tiên i i i
Nhân dân kỉ niệm lập đền Mỏ Ba
Người gần cho tới người xa i i i
Rủ nhau trẩy hội Mỏ Ba sớm chiều
Đường đi khúc khuỷu treo leo i i i
Chênh vênh núi đá tai mèo nhấp nhô
Một bầu sơn thủy họa đồ i i i
Suối trong uốn khúc đền thờ trang nghiêm
Long xà hổ phục chim muông i i i
Vượn dâng trái chín ngát hương hồng đào
Nghe chim gõ mõ sớm chiều i i i
Phượng hoàng tung cánh mỹ miều họa ca
Nữa đêm giờ tý hiện ra i i i
Áo vàng phất phới khăn hoa dịu dàng
Lưng đeo kiếm bạc cung vàng i i i
Cưỡi trên mình ngựa hiên ngang oai hùng
Đêm thanh bẻ lái giữa dòng i i i
Lnagj Giang Bản thí, Kỳ Cùng Lạng Sơn
Ngừng thuyền bái yết chùa tiên i i i
Thoát thôi chầu Lạng liên miền Tam Thanh
Trở về bát địa long thành i i i
Sông hương núi ngự như tranh họa đồ
Tháp chùa Thiên Mụ nhấp nhô i i i
Sài Gòn, Gia Định chơi chùa Vĩnh Nghiêm
Bạch Đằng, Bến Nghé, Thủ Thiêm i i i
Chơi thôi chầu lại về đền Cốc Gia
Lăng ông cổ tích danh lam i i i
Khi chơi Đà Lạt, khi sang Vũng Tàu
Khắp hòa tam thập lục châu i i i
Công Tum Đắc Lắc một bầu sơn trung
Rừng dừa chầu đã từng sang i i i
Rừng Ban Me Thuột tiên nàng đón đưa.
Chôm chôm xoài cát rừng dừa i i i
Trăm hoa nghìn quả tiễn đưa chân người
Bắc nam chung một bầu trời i i i
Tấu hương khấn nguyện chầu mười giáng lâm
Chữ rằng sở nguyện tòng tâm i i i
Vun trồng công đức muôn năm vững bền.
