Cô Tư Ỷ La là cô thứ Tư trong THẬP VỊ THÁNH CÔ ( tứ phủ).Tương truyền: Cô là con vua Đế Thích chính cung..Vua cha sai cô giáng thế theo hầu Mẫu Thượng Ngàn tại đất Tuyên Quang.Sau này nơi Mẫu giá ngự người ta lập đền thờ Mẫu Ỷ La nên cô cũng được gọi là cô Tư Ỷ La ( theo địa danh cô hầu cận). Cô Tư xinh đẹp, nết na, thông minh, tài đức vẹn toàn nên được Mẫu bà thường cho kề cận bên mình và nhất mực yêu thương. Tục truyền, xưa kia ở Lãng Bạc có con cửu vĩ Hồ Ly chuyên tới đây hại dân nghèo, Mẫu đã truyền lệnh cho cô Tư đi dẹp loài yêu quái. Cô đã dùng phép thần thông để trị và bắt nó phải hiện nguyên hình. Sau khi dẹp tan cửu vĩ hồ ly, cô Tư còn dạy dân bản địa kết chỉ, xe tơ làm những vòng chỉ ngũ sắc để đề phòng yêu ma. Những khi an nhàn, cô thường quẩy lẵng hoa nhẹ gót dạo chơi cùng các bạn tiên, có khi về tận Tây Hồ Hồ Nội. Ngoài ra cô Tư còn một danh hiệu khác là CÔ TƯ TỨ TỔNG TÂY HỒ. Điều này có thể cho ta suy đoán rằng, cô Tư từng giáng hiện tại đất Tây Hồ. Hiện nay, có ban thờ cô ở đình Tứ Liên, một ngôi đình cổ nằm gần phủ Tây Hồ, Hà Nội. Trong TỨ PHỦ THÁNH CÔ, cô ít ngự đồng nên y phục và phong cách khi hầu giá cô hiện giờ là rất khó xác định. Tuy nhiên theo phỏng đoán của tôi thì cô mặc áo xiêm màu vàng nhạt, khai cuông và múa mồi ( đây chỉ là ý kiến của tôi) ĐÊN THỜ CHÍNH: Hiện nay, cô được thờ chính ở cung Mẫu Thượng Ngàn trong đền Mẫu Ỷ La thuộc thị xã Tuyên Quang, tỉnh Tuyên Quang. Ngoài ra, cô còn được thờ ở đình Tứ Liên, quận Tây Hồ, Hà Nội. NGÀY TIỆC: Là ngày mồng 6 tháng bẩy âm lịch hàng năm. Văn cô Tư Ỷ La có đoạn như sau: Ai về Tứ Tổng Tây Hồ Hỏi thăm cho tới đền thờ Cô Tư Nguyên xưa hầu cận Vua Bà tỉnh Tuyên Tục truyền Lãng Bạc xưa kia Có loài cửu vĩ hồ ly hại người Mẫu truyền cô kíp vâng lời Thần thông pháp vũ dẹp loài tà tinh Trừ yêu yêu hiện nguyên hình Rõ ràng cửu vĩ hồ tinh khác thường Dẹp loài yêu quái đã tan Dạy dân xe chỉ kết làm thủ công Chỉ ngũ sắc kết làm vòng Nhớ tết Đoan ngọ đề phòng yêu ma Nhân dân từ trẻ chí già Kết quả cầu quả khế quạt hoa năm màu Kết nhện kết túi tầng sâu Khánh vòng quả lựu rượu bầu túi thơ Chỉ ngũ sắc trói yêu tà Ấy là tục lệ Cô Tư Tây Hồ Hương thơm hoa ngát lễ nghi Kim ngân sớ điệp tiến về các cung Lễ riêng một chiếc thuyền rồng Lẵng hoa cô quẩy thung dung xa gần Tây Hồ, Tứ Tổng, Nhật Tân Ruộng xanh hoa ngát hương xuân trẻ già Bốn phương thiện tín gần xa Rủ nhau hội Mẫu tháng ba tìm về Nghe văn cảnh tỉnh sớm khuya Tiếng chuông phụ Mẫu vọng về quê hương
