+ Ngày 17/1: Tiệc Cô Tân An
Cô Bé Tân An và sự tích theo cha chống giặc ngoại xâm
Cô Bé Tân An là ai?
Cô Bé Tân An được cho rằng chính là hiện thân của Cô Bé Thượng Ngàn tại vùng đất Bảo Hà, Lào Cai
Truyền lại rằng, Cô Bé Tân An có tên là Hoàng Bà Xa, là con của Ông Hoàng Bảy (Quan Hoàng Bảy)
Cùng cha mình cô đã có những đóng góp rất lớn trong việc đẩy lùi giặc ngoại xâm, giữ bình yên cho bờ coi đất nước và Cô đã được người dân vùng Bảo Hà và Khau Ban thờ phụng hương khói.
Sự tích về Cô Bé Tân An
Lịch sử ghi chép lại rằng vào cuối đời Lê (những năm 1740 đến năm 1786) tại các châu Thủy Vĩ, Văn Bàn và các khu vực khác thuộc phủ Quy Hòa thường hay bị giặc Trung quấy nhiễu, cướp bóc. Nhận thấy điều đó, triều đình đã cử vị tướng Nguyễn Hoàng Bảy hành quân theo dòng sông Thao đánh đuổi quân địch, giải phóng và xây dựng một vùng Bảo Hà thành căn cứ kháng chiến lớn mạnh. Tương truyền rằng khi nhận lệnh lên trấn giữ vùng đất này, tướng Nguyễn Hoàng Bảy đã đưa cô con gái Nguyễn Hoàng Bà Xa theo cùng.
Suốt cuộc kháng chiến trấn giữ vùng biên ải, Nguyễn Hoàng Bà Xa đã cho thấy mình luôn là trợ thủ đắc lực, kề vai sát cánh cùng cha mình đánh đuôi quân địch. Bà đã chiêu dụ được các thổ ty, tộc trường quanh vùng, rèn luyện khả năng chiến đấu của binh sĩ, đúc nhiều binh khí, dự trữ quân lương và chữa bệnh cho người dân nghèo quanh đây… Lúc thắng giặc trở về, bà góp công trong việc khai hoang đất đai, xây dựng quốc gia giàu đẹp. Sau khi mất, người dân quanh vùng đã lập đền thờ để khắc ghi cũng như tưởng nhớ những công lao to lớn mà bà đã đóng góp cho vùng đất nơi đây.
Đền thờ Cô Bé Tân An
Đền Cô Tân An có địa chỉ tại xã Tân An, huyện văn Bàn thuộc tỉnh Lào Cai là đền thờ chính của Cô Bé Tân An. Đền nằm ngay đối diện với đền thờ Ông Hoàng Bảy qua giữa dòng sông Hồng ngay gần cầu Bảo Hà. Hai đền Cô Bé Tân An và Ông Hoàng Bảy đều có chung 1 ban quản lý và được tổ chức chung một lễ hội. Cả hai ngôi đền đã trở thành một “quần thể di tích Thần vệ quốc Hoàng Bảy” được rất nhiều con hương đệ tử đến thăm hằng năm.
Ngoài ra còn có một dị bản khác về đền thờ Cô Bé Tân An rằng, xưa kia đền Cô Bé Tân An chỉ là một miếu nhỏ thờ Mẫu Thượng Ngàn – La Bình Công Chúa. Đây vốn là nơi hai cha con Quan Hoàng Bảy thường hay lui tới lễ bái trước khi xuất quân đánh giặc. Khi hai cha con Quan Hoàng Bảy mất, người dân để tưởng nhớ công ơn đã đưa bà vào phối thờ vào đền. Sau này qua các giai đoạn lịch sử thăng trầm khác nhau, ngôi đền đã trở thành đền thờ chính của Nguyễn Hoàng Bà Xa.
Ngày tiệc Cô Bé Tân An
Ngày 17 tháng 1 âm lịch hằng năm chính là ngày tiệc của Cô Bé Tân An.
Cầu gì khi đi lễ đền Cô Bé Tân An?
Giống như đi lễ Quan Hoàng Bảy, người dân khi đi lễ đền Cô Bé Tân An thường hay cầu con đường tài lộc. Cầu cho được phù hộ công việc làm ăn thuận lợi, mua may bán đắt. Cầu cho có sức khỏe, mọi sự bình an may mắn.
Sắm lễ đền Cô bé Tân An
Đồ lễ khi dâng lên đền Cô Bé Tân An thông thường chia ra làm 3 loại cơ bản như sau:
- Lễ chay: hoa thơm, quả ngọt, bánh kẹo, nước ngọt…
- Lẽ mặn: gà nguyên con, đĩa xôi, khoanh giò, miếng thịt lợn…
- Thẻ hương, vàng mã, tiền âm phủ…
Đối với nhiều du khách thập phương sau khi về đền Bảo Hà lễ Quan Hoàng Bảy thì thường ghé thăm đền Cô Bé Tân An Đền cô được dựng thờ bên kia sông đối diện đền Quan Hoàng Bảy
Vậy Cô Bé Tân An là ai thần tích và đền thờ cô bé Tân An ở đâu trong bài viết này xin gửi tới bạn tổng hợp một số thông tin về cô
Dưới suối khe lững lờ nước chảy
Ông hổ gầm vang dậy sơn lâm
Nhớ xưa có giặc ngoại xâm
Nữ trung anh kiệt dẹp quân bạo tàn
Cô Bé Tân An là ai ?
Cô Bé Tân An được cho là hiện thân của Cô Bé Thượng Ngàn trên đất Bảo Hà. Tương truyền Cô Bé Tân An có tên húy là Hoàng Bà Xa, cô là con của Quan Hoàng Bảy. Cô đã cùng cha có công chinh phạt giặc ác, giữ yên bờ cõi, được cư dân vùng Bảo Hà và Khau Ban (địa danh Văn Bàn cổ xưa) nhang khói phụng thờ
Thần Tích Cô Bé Tân An
Theo sử chép, cuối đời Lê ( năm 1740- 1786), các châu Thủy Vĩ Văn Bàn và nhiều nơi khác thuộc phủ Quy Hòa luôn bị giặc Tàu tràn sang cướp phá. Trước tình hình đó, Triều đình cử danh tướng tên là Nguyễn Hoàng Bảy đưa quân đội tiến dọc sông Thao, đánh đuổi giặc cỏ, giải phóng Khau Bàn và xây dựng Bảo Hà thành căn cứ địa lớn. Tương truyền rằng, khi lên trấn ải vùng này, tướng quân họ Nguyễn đã mang theo con gái là Nguyễn Hoàng Bà Xa cùng đi.
Trong cuộc kháng chiến đánh giặc giữ vùng biên cương, Nguyễn Hoàng Bà Xa luôn là cánh tay đắc lực, sát cánh cùng cha đánh đuổi quân giặc. Bà còn chiêu dụ các thổ ty, tộc trưởng, luyện binh sĩ, rèn rũa khí giới, dự trữ lương thảo, chữa bệnh cho dân nghèo… Sau khi chiến thắng giặc, bà lại cùng dân khai khẩn đất hoang, khai mỏ, để xây dựng quê hương giàu đẹp. Bà là người yêu nước thương dân, nên sau khi mất ” Hương thơm còn lẫy lừng ánh hòa quang sáng tỏ muôn nơi”. Nhân dân trong vùng đã lập đền thờ để tưởng nhớ công lao to lớn của bà.
Nguyễn Hoàng Bà Xa còn được gọi là cô Tân An hay cô Bảy Tân An, hầu cận quan Hoàng Bảy chứ không phải là cô Bảy trong Tứ phủ thánh cô.
Một dị bản khác về đền Cô Bé Tân An còn lưu truyền như sau: Có một số cụ đồng cựu cho rằng đền Cô Tân An có từ trước khi cha con Ông Hoàng Bảy lên trần giữ vùng biên cương này. Ngày đó nơi đây chỉ là một miếu nhỏ thờ Mẫu Thượng Ngàn với hiện thân là La Bình Công Chúa. Đây là nơi cha con Quan Hoàng Bảy thường xuyên đến lễ mỗi khi xuất quân chiến đấu. Sau khi cha con Quan Hoàng Bảy mất, nhớ công ơn cô con gái của Quan Hoàng Bảy Nguyễn Hoàng Bà Xa nên nhân dân đã đưa bà vào phối thờ vào đền. Trải qua các thăng trầm của lịch sử, ngôi đền trở thành ngôi đền thờ chính của Nguyễn Hoàng Bà Xa.
Văn Cô Bé Tân An
Đất Tân An địa linh chung tú
Châu Văn Bàn cảnh thú sơn trang
Non xanh nước biếc trăng ngàn
Thỉnh mời Cô Bé Tân An ngự về
Thú non tiên bốn bề sông núi
Dấu sơn hà tụ hội khí thiêng
Tân An cổ tích lưu truyền Tiếng thơm
Cô Bé khắp miền gần xa
Có phen chơi Bảo Hà Trái Hút
Dạo tiếng đàn thánh thót nhặt khoan
Chiềng Ken, Tân Thượng, Tân An
Nậm Tha, Nậm Rạng, Làng Giàng, Khánh Yên
Ngàn núi đá nọ miền sơn thuỷ
Ngôi đền thờ tú khí danh lam
Trăm hoa đua nở trên ngàn
Mẫu đơn đua sắc phong lan khoe màu
Bầy chim non bên lầu ríu rít
Cảnh rừng chiều mờ mịt sương giăng
Non xa thấp thoáng bóng trăng
Ngàn mây lấp ló cung Hằng nhởn nhơ
Dưới suối khe lững lờ nước chảy
Ông hổ gầm vang dậy sơn lâm
Nhớ xưa có giặc ngoại xâm
Nữ trung anh kiệt dẹp quân bạo tàn
Danh thắng tích Tân An thiên cổ
Dẫu biến dời vẫn tỏ sử xanh
Thượng ngàn ghi dấu oai linh
Chữ tâm ẩn hiện phân minh tỏ tường
Chữ trung hiếu cương thường gìn giữ
Nghiệp tham sân tân khổ còn đâu
Chữ tâm linh ứng nhiệm mầu
Cải tà quy chính trước sau mới là
Khắp bốn phương gần xa nô nức
Chư thanh đồng đệ tử con nhang
Đèn hương võng tía quạt vàng
Thỉnh mời cô bé đào đàn chứng minh
Nay đệ tử văn trình tấu đối
Dốc lòng thành sám hối cửa thiêng
Thỉnh Cô trắc giáng bản đền
Khuông phù đệ tử thiên niên thọ trường
Phép linh ứng ra tay tế độ
Nguyện vì đời cứu khổ độ mê
Đền thờ Cô Bé Tân An
Hiện nay, Đền Cô Tân An II (đối diện với đền Quan Hoàng Bảy qua dòng sông) và Đền Quan Hoàng Bảy có chung một Ban Quản lý của UBND xã cử và hai đền đều được tổ chức chung một lễ hội. Như vậy, nhìn theo khía cạnh này, thì đền Cô Tân An II có tính chính tắc hơn bởi tính pháp lý của chính quyền. Đền Bảo Hà hợp cùng Đền Cô Tân An II đã trở thành “Quần thể di tích Thần vệ quốc Hoàng Bảy” là địa chỉ du lịch tâm linh của hàng vạn lượt du khách mỗi năm.
Khánh tiệc Cô Bé Tân An
Ngày tiệc Cô Bé Tân An vào ngày 17 tháng 1 âm lịch
” Đất Tân An địa linh chung tú
Chầu Văn Bàn cảnh thú sơn trang
Non xanh nước biếc trăng ngàn
Thỉnh mời Cô Bé Tân An ngự về
Thú non tiên bốn bề sông núi
Dấu sơn hà tụ hội khí thiêng
Tân An cổ tích lưu truyền
Tiếng thơm Cô Bé khắp miền gần xa…”
