Chúa Đệ Tam Lâm Thao

Là vị chúa bói vô cùng linh thiêng khi muốn giúp ân bảo hộ xin lộc bói toán các con hương thường đến cầu khấn xin Bà

Ngày nay Bà Chúa Lâm Thao được thờ chính tại Đền chúa Lâm Thao thuộc Phú Thọ

Hàng năm cứ vào mùa lễ hội đền lại đón hàng ngàn

Lượt du khách từ khắp các tỉnh thành về đền chiêm bái tỏ lòng thành tâm.

Sự Tích Chúa Đệ Tam Lâm Thao

Chúa Lâm Thao hay Chúa Đệ Tam Lâm Thao, Chúa Bà còn có tên gọi khác là Bà Chúa Ót. Sở dĩ hình thành tên gọi như vậy là vì trong Tam Vị Chúa Mường, Chúa Lâm Thao là người được thỉnh cuối cùng nên được coi là “út”, đọc lệch đi theo dân gian thì là “ót”.

Bà là Chúa Bà có tài bói toán, bốc thuốc cứu người dưới thời vua Hùng Vương. Tương truyền rằng, Bà chính là con gái ruột của vua Hùng Vương, tuy nhiên từ bé Bà đã bị hỏng 1 bên mắt. Dù vậy, do bản tính thông minh hơn người nên Bà được vua cha tin tưởng và giao cho việc lo quân nhu, lương thực trong các cuộc chiến. Bên cạnh đó, Bà còn có tài bốc chữa bệnh cứu người rất giỏi. Bà đi chu du khắp các vùng, đem tài năng của mình để cứu giúp muôn dân. Bà Chúa Đệ Tam Lâm Thao cũng là một người có lòng mộ đạo vô cùng lớn, Bà thường xuyên ăn chay niệm phật, một lòng cầu chúc cho quốc thái dân an.

Để tưởng nhớ công ơn của Bà, nhân dân đã cùng nhau lập đền thờ Chúa Lâm Thao tại Thị Trấn Lâm Thao, Việt Trì, Phú Thọ.

Đền thờ Chúa Đệ Tam Lâm Thao

Ngôi đền có lối kiến trúc cổ kính, đơn sơ gồm 3 gian thờ chính.

Gian ngoài cùng có ba ban thờ, bao gồm ban giữa là ban Công Đồng, ban bên trái thờ các vị nhà Trần gồm Đức Ông và 2 Vương Cô, bên phải là ban Chúa Sơn Trang và Chúa Thác Bờ.

Gian giữa là ban thờ vọng vào cung cấm Chúa, đây sẽ là nơi các con hương đặt lễ và kêu cầu Chúa.

Gian cuối cùng là cung Cấm, thờ theo lối lầu son gác tía. Tượng chúa ngồi trong cung ngang hàng với phò mã, bên dưới là đặt tượng Chúa to hơn tượng chính do con hương thành tâm cung tiến về bản đền. Cung cấm của Chúa là cung vàng lầu ngọc đẹp, sơn son thiếp vàng lung linh và thường khóa chặt và các con hương không được tùy tiện vào đây.

Cách di chuyển đến đền Chúa Lâm Thao

Như đã nói ở trên, đền Chúa Lâm Thao nằm tại Thị Trấn Lâm Thao, Việt Trì, Phú Thọ. Tương truyền rằng, nơi đây khi xưa chính là nơi Chúa Bà lập khu quân nhu quân lương và bốc thuốc cứu chữa dân lành.

Để đi đến đền thờ Chúa Lâm Thao, bạn có thể lựa chọn đi bằng xe khách hoặc phương tiện di chuyển cá nhân.

Đối với di chuyển bằng phương tiện xe khách, từ trung tâm Hà Nội bạn đến bến xe Mỹ Đình bắt xe đến bến xe Thị Trần Lâm Thao. Tại nơi đây bạn có thể đi bộ hoặc thuê xe ôm đến đền, bởi đền chỉ cách bến này đền khoảng 700m. Tổng thời gian di chuyển là khoảng 2 tiếng cho quãng đường dài 94km.

Đối với di chuyển bằng phương tiện xe ô tô, bạn có thể chọn tuyến đường có trạm thu phí để có thời gian di chuyển nhanh nhất, quãng đường dài 94km. Bạn rời Hà Nội theo đường cầu Nhật Tân, đi vào ĐCT 05 – lối ra về phía đường Phù Đổng, Việt Trì – Trường Chinh – Lạc Hồng – Chu Hóa – rẽ trái tại ngã ba Chu Hóa – Đến đền Chúa Lâm Thao. Nếu bạn muốn đi quãng đường không có trạm thu phí thì có thể tham khảo quãng đường cho xe máy dưới đây.

Lộ trình di chuyển bằng ô tô có trạm thu phí

Đối với di chuyển bằng phương tiện xe máy, bạn sẽ mất khoảng hơn 2 tiếng cho quãng đường 90km để đến đền. Bạn rời Hà Nội theo đường cầu Nhật Tân – QL5 – Tiền Phong – đi theo trục chính đô thị Mê Linh – QL2A – rẽ trái vào ĐT 305B – ngoặt phải vào QL2A – Việt Trì – cầu Việt Trì – tại vòng xuyến đi theo lối ra thứ 3 vào Nguyệt Cư – Lạc Long Quân – Hồng Hà 1 – Phố Gát – đường Sông Thao – đường Lạc Long Quân – QL32C – Đền Chúa Lâm Thao.

Lộ trình di chuyển bằng xe máy

Lễ hội đền Chúa Lâm Thao

Hàng năm, ngày tiệc của Bà Chúa Ót tương truyền là vào ngày 25 tháng 12 âm lịch và hội đền Chúa Lâm Thao được mở từ ngày mùng 3 đến ngày mùng 6 tháng giêng. Theo thông lệ hàng năm, mùng 3 sẽ làm lễ mộc dục, mùng 4 sẽ rước Chúa cùng phò mã đi quan thị trấn và sang đền thờ người con trai cả, đến mùng 6 lại rước Chúa cùng phò mã trở về bản đền. Đến ngày ngày giỗ tổ Hùng Vương mùng 10 tháng 3 thì rước Chúa sang đền Vua Hùng.

Kinh nghiệm khi đi lễ Chúa Lâm Thao

Hầu giá Chúa Lâm Thao

Cũng giống như Chúa Nguyệt Hồ, Chúa Đệ Tam Lâm Thao cũng rất hay ngự về đồng

Trong Tam Vị Chúa Mường, khi dâng đàn Chúa Bói, mỗi vị Chúa Bà sẽ về chứng mỗi tòa khác nhau

Khi thỉnh Chúa Đệ Tam Lâm Thao, Chúa Bà sẽ về chứng tòa Đệ Tam màu trắng

Khi về ngự đồng Chúa Bà vận áo trắng, vấn khăn trắng, có nơi thì người hầu đồng sẽ múa mồi, nhưng có nơi hầu Chúa lại chỉ cần dùng quạt khai quang.

Dâng lễ Chúa Lâm Thao

Hàng năm cứ đến những dịp lễ hội lớn tại đền Chúa Đệ Tam Lâm Thao, hàng ngàn du khách thập phương lại đổ về nơi cửa đền để xin lộc, cầu tài, bình an trong cuộc sống. Để bày tỏ lòng thành kính của mình, các con hương đều dâng lên Chúa Bà những lễ vật đẹp nhất, cầu kỳ nhất.

Lễ vật khi đến cửa đền Chúa Lâm Thao nên có bao gồm 1 bó hoa, 1 đĩa quả gồm nhiều loại quả, 1 chai rượu nhỏ, 1 đĩa trầu cau, giấy tiền, xôi thịt và cánh sớ.

Sau khi dâng những thức lễ này lên trên ban thờ thánh, bạn hãy chờ hết một tuần hương rồi hạ lễ. Riêng cánh sớ và tiền giấy thì bạn đem đi hóa tại nơi hóa sớ của đền.

Văn Chúa Lâm Thao

Lâm Thao Cao Mại quê nhà

Anh linh trắc giáng Chúa Bà Đệ Tam

Quyền hành cai quản sơn trang

Sơn lâm các động xa gần làm tôi

Anh linh lừng lẫy núi đồi

Nữ trung oanh kiệt toàn tài kiếm cung

Tuân lệnh sai thiên đình sắc chỉ

Chúa Giáng trần diệt lũ tà kinh

Chúa sai vạn vạn binh hùng

Gần xa đâu đó dốc lòng không sai

Chúa đi khắp bốn phương trời

Trung linh thần nữa đền thờ chí công

Hùng Vương thánh tổ lạc hồng

Sớm khuya chầu chực ngai rồng vào ra

NGắm xem khắp hết gần xa

Vào chùa Hương Tích Phật Bà Quan Âm

Một lòng mộ đạo nhất tâm

Quy y Phật Tổ thần thông nhiệm màu

Dù ai hiếu đạo kêu cầu

Nhan đăng khấn nguyện hương hoa cúng dàng

Phép tiên Chúa giáng một khi

Cứu dân độ thế tức thì tan không

Dạo chơi nam bắc tây đông

Lầu son phủ tía đền rồng vào ra

Chúa vào cửa Mẫu tâu qua

Lạng Sơn Bắc Lệ lại ra phủ Hòn.

Chúa Lâm Thao là con gái vua Hùng thứ 17 tên hiệu là Nguyệt Cư công chúa

Chúa là một người con gái có sắc đẹp nghiêng nước nghiêng thành

Và tấm lòng yêu nước thương dân bao la trời bể

Ngay từ khi còn nhỏ chúa đã từng dạo khắp muôn nơi xem xét tình hình dân chúng

Đến tuổi thành niên lúc đó trong triều có vị quan võ

Cận thần đứng trong hàng tứ trụ tên là Lí Văn Lang được vua cha cho sánh duyên cùng công chúa

Chúa cùng phò mã sống bên nhau rất hạnh phúc

Nhưng buồn thay cưới nhau đã lâu mà hai người chưa hạ sinh quý tử

Rất lấy làm khổ tâm và buồn bã vào một hôm chúa cùng phò mã vào tâu chuyện với đức vua

Đức vua cũng không biết làm sao đành khuyên 2 con về lập đàn tràng giữa trung thiên mà cầu đảo

Hai con vâng lời về lập đàn giữa trời y theo lời cha dặn

Đêm đó,chúa nằm thấp thỏm hi vọng trời đất thấu tình mà ban cho một đứa con

Gần đến sáng chúa mới thiếp đi được một lúc và ngài nằm

Chiêm bao ngài thấy từ trên trời cao có 12 con rồng bay xà suống và bay hết vào miệng chúa

Chúa bừng tỉnh giấc và lạ thay trên bụng người đâu ra có một cái bọc rất lớn

Chúa vội vàng mở ra và thấy trong bọc là 12 quả trứng rất to

Lòng chúa nao nao không biết nên mừng hay nên lo và kể lại giấc mơ lạ lùng cho phò mã.

Phò mã nghe xong liền nở nụ cười mãn nguyện:

"Vậy là trời đất đã thấu lòng của vợ chồng ta rồi đây chắc chắn là 12 hoàng tử"( tay chỉ vào bọc trứng)

Chúa nóng ruột vội vã chạy đến cung vua.Phò mã cũng chạy đuổi theo chúa.Trên đường 12 quả trứng đã dàn dần nở

Đầu tiên là 1 quả, rồi 3 quả,rồi 2 quả, xong lại 3 quả, 2 quả và khi đén chân núi Nghĩa Lĩnh (núi đền Hùng bây giờ) thì quả cuối cùng nở ra

12 bé trai khôi ngô tuấn tú chào đời. Công chúa cùng phò mã mừng vui khôn xiết.Vua Hùng cũng rất đỗi mừng rỡ khi nghe chúa thuật lại chuyện giấc mơ và sự ra đời của 12 hoàng tử

Vua Hùng liền sai quân lập đàn để bái tạ trời đất.Lúc đó sấm sét nổi lên vang trời và lúc đó là lúc chúa được trời đất ban cho lộc bói và cả lộc chữa bệnh

12 người con chúa lớn nhanh như thổi.Lúc này là lúc Thục Phán

(Sau là An Dương Vương) nhòm ngó cướp nước ta

(Sử sách ghi lại là cuối đời vua Hùng thứ 18 đã nhường ngôi cho

Thục Phán nhưng thực chất từ thời này Thục Phán đã có mưu mô cướp ngôi)

Vua Hùng rất lo lắng Một hôm phò mã cùng người con cả ra sông

Đánh cá cả ngày mà hai cha con chỉ đánh được duy nhất một con cá chép rất to

Về nhà chúa làm thịt cá khi mổ bụng ra thì lạ thay trong bụng cá có một thanh gươm

Chúa hốt hoảng gọi cả nhà vào xem sự lạ

Khi đó, người con cả rút gươm trong bụng cá ra vung lên một luồng hào hào quang sáng loé toả ra

Chúa ngồi tĩnh tâm xem kĩ và nói rằng :"đây là thanh gươm thần mà trời ban cho ta để giết giặc"

Ngay hôm sau, phò mã cùng con trai cả vào xin đức vua cho đi đánh đuổi giặc, vua đồng ý

Hai cha con ra chiến trường cứ mỗi lần vung gươm lên là một luồng hào quang loé ra tiêu diệt quân giặc

Giặc chết như ngả dạ.Chúa ngồi nhà cũng đã bói trước được rằng 2 cha con sẽ thắng lớn.

Quả đúng như vậy hai cha con trở về với tin vui thắng lớn từ đó dân chúng sống an lạc.

Chúa thường xem bói cho muôn dân biết trước tai ương mà tránh ai có bệnh âm chúa bảo cách cúng lễ cho khỏi ai bệnh trần chúa bốc thuốc cho được bình an

Muôn dân ngàn lần biết ơn chúa. Khi mãn chân tu tròn quả kiếp chúa cùng gia đình lần lượt qua đời. Nhân dân ghi nhớ công ơn nên lập đền mở đình thờ tôn nghiêm dốc lòng phụng sự.


Đền thờ Chúa Đệ Tam Lâm Thao ở cách mặt đường thị trấn Cao Mại huyện Lâm Thao 30m (đi qua cầu Trung Hà 8km)

Ngôi đền không được to lắm nhưng giữ nguyên được nét cổ kính đơn sơ. Đền có ba gian.

Gian ngoài cùng có ba ban thờ: ban giữa là Công Đồng (trên cùng là tượng Phật Bà Quan Âm nghìn mắt nghìn tay

FFưới là trượng Vua Cha Ngọc Hoàng cùng 2 bên quan Nam Tào Bắc Đẩu, dưới nữa là 3 pho Tam Toà Quốc Mẫu nguy nga, dưới là 3 pho tượng nhỏ hơn là Tam Toà Chúa Bói, tiếp theo là Ngũ Vị Tôn Ông, và dưới cùng là Ông Bảy, Ông Mười), ban bên trái thờ nhà Trần gồm tượng Đức Ông và 2 vương cô, bên phải là ban Chúa Sơn Trang và Chúa Thác Bờ. Gian thứ 2 là ban thờ vọng vào cung cấm Chúa. Và cuối cùng là cung Cấm. Cung cấm thờ theo lối lầu son gác tía. Chúa ngồi trong cung ngang hàng cùng phò mã trên lầu, phía dưới là 1 tượng Chúa to hơn tượng chính do con nhang ở Hà Nội cung tiến về bản đền. Hai bên lầu là 2 chiếc cầu thang bắc lên trên lầu chúa. Cung cấm của Chúa là cung vàng lầu ngọc đẹp long lanh.Chúa hoá tại chính cung này nhằm ngày 12/12. Ngoài sân rộng là ban thờ Mẫu Cửu và dưới là Cô Bé Lâm Thao. Hội của bản đền là từ ngày mồng 3 đến mồng 6 tháng giêng. Mồng ba thì làm lễ mộc dục, mồng 4 rước Chúa cùng phò mã đi quanh thị trấn và sang đền thờ người con trai cả. Khi rước thì kiệu phò mã rước ra trước và đứng lại ở mặt đường, kiệu chúa rước ra sau nhưng khi ra đường thì kiệu chúa lại đi trước.Đến mồng sáu lại rước Chúa cùng phò mã về bản đền.Ngày 10/3 giỗ Tổ Hùng Vương thì rước Chúa sang đền Hùng Đền hiện còn 26 sắc phong và được hiệp hội câu lạc bộ UNESCO VN bảo trợ cụm di tích 13 đình đền thờ gia đình công chúa Nguyệt Cư.


VĂN CHÚA LÂM THAO

Lâm Thao Cao Mại quê nhà
Anh linh trắc giáng Chúa Bà Đệ Tam
Quyền hành cai quản sơn trang
Sơn lâm các động xa gần làm tôi
Anh linh lừng lẫy núi đồi
Nữ trung oanh kiệt toàn tài kiếm cung
Tuân lệnh sai thiên đình sắc chỉ
Chúa giáng trần diệt lũ tà kinh
Chúa sai vạn vạn binh hùng
Gần xa đâu đó dốc lòng không sai
Chúa đi khắp bốn phương trời
Trung linh thần nữ đền thờ chí công
Hùng Vương thánh tổ lạc hồng
Sớm khuya chầu chực ngai rồng vào ra
Ngắm xem khắp hết gần xa
Vào chùa Hương Tích Phật Bà Quan Âm
Một lòng mộ đạo nhất tâm
Quy y Phật Tổ thần thông nhiệm màu
Dù ai hiếu đạo kêu cầu
Nhang đăng khấn nguyện hương hoa cúng dàng
Phép tiên Chúa giáng một khi
Cứu dân độ thế tức thì tan không
Dạo chơi nam bắc tây đông
Lầu son phủ tía đền rồng vào ra
Chúa vào cửa Mẫu tâu qua
Lạng Sơn Bắc Lệ lại ra phủ Hòn.

(Bản văn này dùng để hát khi hầu giá chúa)

Cao Mại quê nhà Lâm Thao…Cao mại quê nhà.
Anh linh chắc giáng Chúa Bà Đệ Tam

Đất hùng vương phi phương sáng tỏ
Cải phầm trần ai dễ ai hay
Lâm thao lịch sự ai tày…
Cù lao dưỡng dục đêm ngày nâng niu
Giá chắt chiu khăn vàng trát ngọc
Đáng nên tài quốc sắc tiên hương
Má đào vẻ hạnh phi phương…
Giá so tổng tử tề lương khôn bì
thủa nghi gia còn đương chau chuốt
Bỗng hoa hài trở gói về tiên
Hay đâu nguyệt chửa thủy nguyền….
Chồi thông phơi phới lá huyên dãi dầu
Chốn quỳnh lâu là nơi trang xuyến
Cửa trang đài để nhện tung tăng
Mấy toà mây dá vân lăng…
Nơi non cá xương vang lừng thuyền quyên
Chốn cửu tuyền mênh mông bỡ ngỡ
Ai đâu ngờ chúa giở gói tiên
Sớm khuya hầu cận ngai rồng
Ai trên được sắc vua phogn thẻ vàng
Chúa lâm thao chính ngôi công chúa
Vâng lệnh sai bái tạ trước sân
Ra uy ra vũ đằng vân..
Dạo chơi quán sở lầu tần tiêu dao
Ngày tử được ban cho huệ diệu
Sắc vua phong hòa diệu nữ vương
Có phen chơi cảnh đồi ngang

Dâng nhang ….lễ Mẫu tam tòa
Tiêu thiều nhã nhạc hát ca vang lừng
Cát nhật lương thời loan giá từ trung…
Lệnh sai thập nhị tiên nàng
Khăn điều áo thắm dịu dàng bước ra
Cô nàng cả dân bông dâng hoa
Nàng đôi tươi tốt, nàng ba dịu hiền
Cô nang tư dạo cảnh hồ tiên…
Đăng ai thâp thoáng bên lầu
Song đăng tiên chúa múa hầu Mẫu Vương
Nhác trông xa sáng tựa hào quang
Song đăng Chúa múa dịu dàng khoan thai
Lưng đai giọt ngắn giọt dài…
Đêm đêm đốt đuốc soi rừng
Nghe ba tiếng hú thú rừng gọi nhau
Đuốc ai sáng tỏ bên non
Một bầu xuân sắc tốt tươi rườm rà
Trên ngàn xanh lắm quả nhiều hoa…
Hài hoa dạo gót lên non
Trên ngàn chim hót véo von
Suối sâu cá lội tung tăng
Đồi núi bao la sương mờ nhạt nhòa
Thương thanh đồng loan giá về đây
Trên ngàn gió cuốn rung cây
Cất cao tiếng hát hòa vang câu ca

Lâm Thao Cao Mại quê nhà
Anh linh trắc giáng Chúa Bà Đệ Tam
Quyền hành cai quản sơn trang…
Sơn lâm các động xa gần làm tôi
Anh linh lừng lẫy núi đồi…
Nữ trung oanh kiệt toàn tài kiếm cung
Tuân lệnh sai thiên đình sắc chỉ
Chúa giáng trần diệt lũ tà kinh.
Chúa sai vạn vạn binh hùng…
Gần xa đâu đó dốc lòng làm tôi
Chúa đi khắp bốn phương trời…
Trung linh thần nữ đền thờ chí công.
Hùng Vương thánh tổ lạc hồng
Sớm khuya chầu chực ngai rồng vào ra.
Ngắm xem khắp hết gần xa…
Một lòng mộ đạo nhất tâm
Quy y Phật Tổ thần thông nhiệm màu.
Dù ai hiếu đạo kêu cầu

Xe loan Thánh Giá…Hồi Cung

Bản văn Chúa Lâm Thao số 2

Bản văn này dùng để hát thờ vào ngày tiệc của Bà ( 25/12 âm lịch )

Lâm Thao Cao Mại quê nhà
Anh linh trắc giáng Chúa Bà Đệ Tam.
Quyền hành cai quản sơn trang
Sơn lâm các động xa gần làm tôi.
Anh linh lừng lẫy núi đồi
Nữ trung oanh kiệt toàn tài kiếm cung.
Tuân lệnh sai thiên đình sắc chỉ
Chúa giáng trần diệt lũ tà kinh.
Chúa sai vạn vạn binh hùng
Gần xa đâu đó dốc lòng không sai.
Chúa đi khắp bốn phương trời
Trung linh thần nữ đền thờ chí công.
Hùng Vương thánh tổ lạc hồng
Sớm khuya chầu chực ngai rồng vào ra.
Ngắm xem khắp hết gần xa
Vào chùa Hương Tích Phật Bà Quan Âm.
Một lòng mộ đạo nhất tâm
Quy y Phật Tổ thần thông nhiệm màu.
Dù ai hiếu đạo kêu cầu
Nhang đăng khấn nguyện hương hoa cúng dàng.
Phép tiên Chúa giáng một khi
Cứu dân độ thế tức thì tan không.
Dạo chơi nam bắc tây đông
Lầu son phủ tía đền rồng vào ra.
Chúa vào cửa Mẫu tâu qua
Lạng Sơn Bắc Lệ lại ra phủ Hòn.​

Đền thờ Chúa Lâm Thao

Đền thờ Chúa Lâm Thao tại Cao Mại, Lâm Thao, Việt Trì, Phú Thọ, nơi đây từng là kho lương của bà cai quản khi xưa, đây là ngôi đền nhỏ, nhưng vẫn lưu giữ được những nét cổ xưa và rất linh thiêng. Ngôi đền có kiến trúc cổ kính, đơn sơ gồm 3 gian thờ.

Gian ngoài cùng có ba ban thờ. Gồm ban giữa là ban Công Đồng, ban bên trái thờ các vị nhà Trần gồm Đức ông và 2 vương cô, bên phải là ban chúa Sơn Trang và chúa Thác Bờ.

Gian giữa là ban thờ vọng vào cung cấm Chúa. Nơi đây sẽ là nơi các con hương đặt lễ và kêu cầu Chúa.

Gian cuối cùng là cung Cấm. Cung cấm thờ theo lối lầu son gác tía. Tượng chúa ngồi trong cung ngang hàng với phò mã. Bên dưới là tượng Chúa to hơn tượng chính do con hương thành tâm cung tiến về bản đền. Cung cấm của Chúa là cung vàng lầu ngọc đẹp, sơn son thiếp vàng lung linh. Cung cấm này thường khóa chặt và các con hương không được tùy tiện vào đây.

Ngày tiệc của Chúa Lâm Thao tương truyền là 25/12 âm lịch và hội đền chúa Lâm Thao được mở từ ngày mùng 3 đến ngày mùng 6 tháng Giêng. Theo thông lệ, mùng 3 sẽ làm lễ mộc dục, mùng 4 rước Chúa cùng phò mã đi quan thị trấn và sang đền thờ người con trai cả. Đến mùng 6 lại rước Chúa cùng phò mã về bản đền. Đến ngày 10/3 ngày giỗ tổ Hùng Vương thì rước Chúa sang đền Hùng.

+ Ngày 25/12: Tiệc Chúa Đệ Tam Lâm Thao (Chúa Ót, Chúa Chữa)