Lên đồng là một hiện tượng tâm linh được nhiều người tin tưởng và coi là sự thật.
Vậy lên đồng là gì có thật hay không thì hãy xem phân tích và những dẫn chứng cụ thể ngay sau đây
Lên đồng là gì có thật không?
Lên đồng là gì?
Lên đồng được hiểu là một nghi lễ để gọi thần linh nhập vào thân xác của những người hầu đồng.Khi thần linh nhập vào thì lúc đó các ông đồng, bà đồng không còn là mình nữa mà là hiện thân của vị thần nhập vào họ. Mục đích của việc gọi thần linh nhập xác đó là để cầu mong thần linh phù hộ giúp đỡ cho những đệ tử, con nhang về một số điều như:
- Diệt trừ tà ma
- Chữa bệnh
- Phán truyền về tiền vận, hậu vận của con nhang đệ tử
- Ban phúc lộc cho các con nhang để tử bằng tiền, hoa quả, bánh kẹo, lược, thuốc lá…
Nghi lễ nhập đồng có ở rất nhiều địa phương từ Bắc vào Nam, mỗi một vùng miền lại có những quy trình thực hiện nghi lễ và thờ cúng những vị thần linh khác nhau.
Lễ hầu đồng có những loại nào, diễn ra vào ngày nào?
Nghi thức hầu đồng thường tổ chức ở các đền, miếu, phủ mẫu, … Bởi nhu cầu tâm linh của người Việt nên có nhiều nghi lễ hầu đồng khác nhau diễn ra trong một năm, ví dụ như:
– Hầu xông đền: diễn ra ngay sau đêm giao thừa bước sang năm mới
– Lễ hầu Thượng Nguyên: diễn ra trong tháng giêng âm lịch hàng năm, cụ thể ngày nào sẽ tùy thuộc vào mỗi nơi.
– Lễ hầu Nhập Hạ (tổ chức vào tháng 4 âm lịch )
– Lễ hầu Nhập Hạ (tổ chức vào tháng 7 âm lịch)
– Lễ Hầu Tất Niên (tổ chức vào tháng Chạp cuối năm)
– Lễ Hạp Ấn (tổ chức ngày 25 tháng Chạp hàng năm)
Đặc biệt trong năm sẽ có 2 lễ Hầu Đồng quan trọng nhất vào tháng 3 và tháng 8. Tức là tháng 3 là ngày giỗ của Thánh Mẫu, tháng 8 là ngày giỗ của vua cha Bát Hải, Đức Thánh Trần
Cũng có nhiều trường hợp là hầu đồng đột xuất, thường được tổ chức khi nhà đền hoặc bản thân thanh đồng có việc lớn như xây đền, lập điện, khánh tán lạc thành, trước hoặc sau việc hiếu, hỷ có thể hầu trình hay hậu tạ các Tiên Thánh.
Ai có thể hầu đồng?
Những người hầu đồng thường là do bản tính có “căn đồng”, hoặc do hoàn cảnh bản thân thúc ép. Theo quen điểm của nhiều nơi, ai có “căn” mà không ra trình Thánh thì sẽ hay bị ốm đau, bệnh tật, mà là loại bệnh “âm” nên chẳng thuốc nào khỏi, có làm ăn thì cũng luôn thất bát, thua thiệt. Sau khi ra hầu đồng thì sức khỏe phục hồi, tài vận hanh thông.
Một khi đã bị Thánh “bắt lính”, tức ra trình đồng rồi thì hàng năm, đặc biệt là vào dịp “tháng tám giỗ cha, tháng ba giỗ mẹ”, các Bà đồng, Ông đồng thường phải tổ chức làm lễ Lên đồng. Trong nghi lễ như vậy, theo quan niệm dân gian, các vị Thánh từ các miền khác nhau của vũ trụ bay về nhập hồn vào thân xác các Bà, Ông đồng.
Lên đồng có thật hay không thì còn phụ thuộc vào nhiều yếu tố. Còn xét theo góc độ khoa học thì không ai dám thực sự khẳng định là “có” hay “không” chuyện xuất nhập hồn. Đối với những người có lòng tin vào thần thánh có sự tự ám tị nhu cầu chữa bệnh cải thiện tâm lý thì có lẽ trong niệm của họ chuyện lên đồng là hoàn toàn có thật.
Một số người cho rằng, linh hồn của người chết luôn tồn tại và theo dõi người thân còn sống.Lên đồng sẽ giúp linh hồn người chết hiện về, nhắn nhủ với người nhà, chỉ dẫn người còn sống đi theo hướng tốt lành. Về lâu dài việc lên đồng đã trở thành một nhu cầu tâm linh của người Việt, ai tin thì sẽ cho rằng có thật còn ai không tin thì sẽ là một việc hết sức mê tín dị đoan.
Một buổi lên đồng là một trạng thái biến đổi ý thức do nhân tố ám thị và tự ám thị gây ra. Nhân tố mạnh nhất là lòng tin truyền thống của người hầu đồng cũng như gia đình và những người xung quanh vào sự tồn tại của thần linh và khả năng tiếp xúc giữa người trần với thần linh qua thân thể của người hầu đồng. Rồi nhạc cụ gõ, màu sắc kích thích (đỏ và vàng), nhạc, hương khói, hát chầu văn, chất kích thích (rượu, thuốc lá, trầu cau…), sự say mê và nhiệt tình của con nhang đệ tử… cũng là những yếu tố thúc đẩy trạng thái biến đổi ý thức của người hầu đồng
Nhạc lên đồng – chầu văn cũng góp phần khiến tâm hồn người ta bay bổng, lúc đau đớn buồn thương, lúc lại hừng hực khí thế, lúc phấn chấn say mê… Nhìn từ phương diện y học, lên đồng không phải là một trạng thái tâm lý đặc biệt… và rõ ràng trong xã hội luôn có tồn tại một nhu cầu chữa bệnh bằng hình thức lên đồng.
Ở khu vực mình ở, rất nhiều người tin vào việc xem bói lên đồng. Đúng sai thì chưa biết nhưng mình thấy ảnh hưởng rất lớn đến người cuồng tin. Ví dụ như dì của mình, đi xem cho thằng con trai lớn. Nó 27 tuổi, bảo bị duyên âm nên phải làm lễ cắt chứ không là không lấy đc vợ. Mâm lễ tầm 3 triệu (khá cao đối với người nông dân). Mà nghiêm trọng hơn là từ ngày đi xem về nó luôn bị ám ảnh, sợ sệt. Ảnh hưởng nghiêm trọng về tinh thần. Điều đó càng làm cho dì mình càng tin hơn, càng muốn nhanh chóng đi giải hơn. Mình muốn khuyên nhưng không khuyên được. Thật buồn ….
Ngày nay, xã hội phát triển, hầu đồng được coi như là phương thức giải toả các dồn nén, bức xúc (stress) của con người. Bởi suy cho cùng, hầu đồng chính là phương cách giúp những người có những lệch chuẩn về tâm sinh lý có cơ hội tái hoà nhập cộng đồng. Tất nhiên, bên cạnh các giá trị xã hội và văn hoá đó, hầu đồng cũng tích hợp vào nó những “mặt xấu”, nhiều người lợi dụng nghi lễ này vì lợi ích cá nhân, làm cho việc hầu đồng trở lên biến tướng và xấu xí.
Chính vì thế cần hiểu rõ, hiểu đúng bản chất của sự việc, tránh để mọi việc trở nên cực đoan. Hầu đồng là để yên căn, yên số, yên bản mệnh, xin sự an lành của chính mình chứ không phải là nơi xin “lộc, lá”
