Bà Chúa Tộc Mọi – Chúa Bói Người Mọi Xa Xưa
Bà Chúa Tộc Mọi
Chúa Mọi cũng là một bà chúa bói đúng như danh hiệu bà là bà chúa của tộc người Mọi người rừng từ rất xa xưa
Hiện nay thì mọi tài liệu kể về sự tích cũng hiển tích của chúa rất ít hầu như là không có nên chúa cũng được khá ít người biết tới.
Chúa Mọi hầu như không mấy khi ngự về đồng, trong số ít những người hầu Bà Chúa Tộc Mọi thường mặc áo đen (hoặc áo chàm) và chúa về cũng múa mồi.
Theo truyền miệng (và cũng chưa xác định được chính xác) thì đền thờ chúa cũng ở Lạng Sơn
Từ Đền Công Đồng Bắc Lệ đi vào đến cửa rừng Thất Khê, Đèo Kẻng thì khi xưa có ngôi đền chúa
Còn lại một câu hát văn lưu truyền là để thỉnh chúa như sau:
“Khắp Sơn Lâm nức danh Chúa Mọi
Tiếng vang lừng khắp cõi Nam Bang
Đúng như danh hiệu Bà Chúa Tộc Mọi là một vị chúa bói người Mọi sống trên rừng thượng ngàn
Bà là một trong những vị nữ thần phối thờ cùng Tứ Phủ linh thiêng.
Sự Tích Bà Chúa Tộc Mọi
Như đã nói ở trên Bà Chúa Tộc Mọi là bà chúa bói người Mọi từ xa xưa
Các câu chuyện về sự tích hay hiển tích của bà hầu như không có nên chúa cũng được khá ít người biết tới
Có lẽ bởi trải qua khoảng thời gian chiến tranh dài kỳ và ác liệt nên những câu chuyện về Chúa Bà bị thất lạc dần
Theo đó những thông tin chính xác về sự tích hay nơi chính xác thờ phụng bà cũng bị mai một
Chúa Bà Tộc Mọi là ai? Đền thờ chính bà Chúa Tộc Mọi ở đâu?
Chúa Ba Tộc Mọi là một thầy bói nổi tiếng của người Mới sống ở vùng núi thượng nguồn hàng ngàn năm
Miếu Bà Tộc Mới tọa lạc tại Cao Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên
Ai là Chúa của tất cả các bộ tộc? Đền thờ Chúa của các bộ tộc ở đâu? Hãy cùng theo dõi trong bài viết
1. Ai là Chúa của mọi bộ lạc?
Chúa tể Tam tộc là một thầy bói nổi tiếng từ xa xưa của người Mồ sống trên đỉnh Đại ngàn. Với tính chất tiên tri và anh hùng, Nữ thần Ba Mọi là một trong những nữ thần được thờ trong hệ thống tứ phủ.
Theo truyền khẩu (Và chưa xác định được chính xác) thì ở Lạng Sơn cũng có đền thờ Chúa từ đền Công Đồng đến cửa rừng Bắc Lệ Sa Thất Khê đến đèo Keng xưa có một đền thờ Chúa.
Chúa Ba Tốc Mới là một thầy bói nổi tiếng của người Mới sống ở vùng núi thượng nguồn hàng ngàn năm. Miếu Bà Tộc Mới tọa lạc tại Cao Bằng, Lạng Sơn, Thái Nguyên.
2. Câu chuyện về vị thần của tất cả các quốc gia:
Chúa Ba Tộc Mới cũng là một trong những nữ thần bói toán, đúng như tên gọi, bà là nữ hoàng của người Mọi từ rất xa xưa. Hiện nay, những tài liệu về toàn bộ sự tích về Chúa còn rất ít, hầu như không có, nên người biết về Chúa còn khá ít. Có lẽ, do trải qua những cuộc chiến tranh trường kỳ ác liệt và hàng thiên niên kỷ bắc thuộc, những câu chuyện về Bà Chúa Xứ dần mai một nên những thông tin chính xác về câu chuyện hay địa điểm chính xác cũng mai một và việc thờ cúng cũng mai một theo thời gian.
3. Đâu là những ngôi đền của Chúa của các bộ tộc?
Thực hư việc thờ Bà Chúa Tộc Mới ở đâu vẫn còn nhiều tranh cãi. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của tác giả cuốn “Tín ngưỡng Tam phủ và thờ Thánh ở Việt Nam” (The Belief of Three Four Palaces and the Worship of Saints in Vietnam) thì nhóm tác giả cho rằng tục thờ Bà Chúa Tộc Mới ở ba nơi: Đền Chùa Mới ở Thái Nguyên, Đền Chùa Mới ở Cao Bằng, và Đền Chùa Mới ở Lạng Sơn.
3.1. Đền Bà Chúa Tộc Mới ở Thái Nguyên:
Đền Bà Chúa Tộc Mới ở Thái Nguyên được coi là đền thờ chính của Chúa Mới. Chùa tọa lạc tại Giao Liên, tỉnh Thái Nguyên, nước Mỏ Bạch. Cách tốt nhất để đến chùa Mới là đi ô tô, xe máy hoặc không thì bạn cũng có thể đi bằng xe buýt.
Lộ trình đi đền Bà Chúa Tộc Mới Thái Nguyên:
Nếu đi xe khách, bạn có thể bắt xe từ Bến xe Mỹ Đình từ Hà Nội đến Bến xe Thành phố Thái Nguyên. Giá khoảng 120.000đ. Từ bến xe này bắt xe đi Đền Mới gần đền Mỏ Bạch, cách bến khoảng 5 km.
Nếu đi ô tô, bạn có thể chọn đường cao tốc Hà Nội – Bắc Giang không có trạm thu phí, tổng chiều dài 1,88 km mất 1 giờ 28 phút. Sau đó, từ nội thành Hà Nội, theo đường Hà Nội Bắc Giang, đồi Thịnh Đán, rẽ phải tại biển chỉ dẫn thị xã Thái Nguyên, đi đường Việt Bắc, rẽ vào đê Nông Lâm, đến đền Mỏ Bạch, hỏi đường. đến Chúa Tất Cả.
Đối với người đi xe máy, con đường tốt nhất là qua Quốc lộ 3, dài 74,3 km và mất khoảng 1 giờ 50 phút. Tương tự, từ Hà Nội bạn đi qua cầu Nhật Tân – quốc lộ 3 – Ba Tháng Hai – Việt Bắc – Đền Mỏ Bạch rồi hỏi đường đến Chùa Mới.
3.2. Đền Bà Chúa Tộc Mới Cao Bằng:
Miếu Bà Chúa Tộc Mới ở Cao Bằng cũng được nhiều người biết đến và thường được thờ cúng vào những dịp đặc biệt trong năm. Chùa tọa lạc tại Động Gia Long, Tĩnh Túc, Cao Bằng. Cách tốt nhất để đến chùa là bằng ô tô hoặc xe máy. Nếu đi xe khách, bạn tiếp tục đi chặng thứ 2 từ bến xe Cao Bằng lên chùa khoảng 50 km.
Lộ trình di chuyển đến Đền Bà Chúa Tộc Mới Cao Bằng:
Khoảng cách giữa ô tô và xe máy là như nhau, tức là nếu bạn đi trên quốc lộ 3 là 266 km thì thời gian di chuyển sẽ mất khoảng 5 tiếng rưỡi đến 6 tiếng. Tương tự, bạn rời Hà Nội đi hướng cầu Vĩnh Tuy – đường Cổ Linh – Thạch Bàn – rẽ vào Nguyễn Văn Linh – nhập vào đường Hà Nội – Bắc Giang – đi theo đường nối CT07 đi Thái Nguyên – QL3 – tại vòng xoay Tân Long, đi ngã 3 đi Thái Đê Nguyên – Bắc Cạn – Thái Nguyên – Chợ Mới – Khu liên hợp gang thép Kim Sơn, rẽ trái – đi tiếp QL3 – QL 279 – Đến ngã ba ĐT 212 và QL 279, đi thẳng ĐT 212 – ĐT 212, ngã tư ĐT 212 và đường 34, rẽ trái vào đường 34, đến thị trấn Trấn Tĩnh Túc Cao Bằng thì hỏi đường đến Động Gia Long.
3.3. Chùa Khuôn Dâu Lạng Sơn:
Tương truyền, đền Thần Mới cũng ở Lạng Sơn, từ đền Công Đồng ở Bắc Lệ, đi đến cửa rừng Thất Khê, đèo Keng, tục gọi là đền Khuôn Dâu. Ở đây có một câu truyền thống hầu việc Chúa như sau:
“Cả Sơn Lâm vang danh Chúa Mới
Tiếng vang khắp Nam Bang”
Lộ trình đi đến Miếu Bà Chúa Mới Lạng Sơn:
Bạn có thể di chuyển đến chùa bằng xe buýt hoặc tàu hỏa, cũng có thể là phương tiện cá nhân.
Di chuyển bằng xe khách – thời gian di chuyển dự kiến 2 tiếng: Bạn có thể lên xe tại bến xe Mỹ Đình, Giáp Bát, Gia Lâm. Xe trả khách tại bến xe Bắc Lệ, cách chùa khoảng 300m, sau đó hỏi đường đến chùa Mới. Giá vé dao động từ 100.000đ đến 170.00đ/người.
Di chuyển bằng tàu hỏa – thời gian di chuyển dự kiến 3 tiếng: Hiện tại các ga đều có tuyến Hà Nội – Bắc Lệ rất thuận tiện nếu bạn muốn đến đền Bắc Lệ. Đền Bắc Lệ chỉ cách ga khoảng 500m. Sau đó hỏi đường đến Miếu Chúa.
Bằng ô tô hoặc xe máy – thời gian di chuyển dự kiến khoảng 2 tiếng – quãng đường 97.4 km – tại trạm thu phí: QL6/Nguyễn Trãi – Nguyễn Xiển – TCT20 – QL1A theo biển báo QL5/Bắc Ninh/ Lạng Sơn (đường thu phí) – Hà Nội Bắc Giang Cao tốc/Quốc lộ 1A/Quốc lộ 37 – Bắc Giang Cao tốc Lạng Sơn – ĐT 242/ĐT 245 – Bắc Lệ Công Đồng Miếu, hỏi đường đến Chùa Mới.
4. Chúa tể tối cao của tất cả các chủng tộc:
Khác với các lãnh chúa khác, Bà Trùm không mấy khi về nương rẫy. Tuy nhiên, theo các tài liệu, chúa Mới thường mặc đồ đen hoặc chàm khi về làng. Khi Chúa trở lại, Ngài nhảy múa để ban sự giàu có và thịnh vượng cho muôn dân.
5. Cách thức mừng Chúa muôn nước:
Theo phong tục cúng bái vào những ngày đầu năm, đầu tháng, các con nhang, đệ tử thành tâm gần xa lần lượt mang lễ vật nén tâm hương đến cửa chùa. Cầu xin Thiên Chúa phù hộ cho gia đình bên nội, bên ngoại được bình an, an khang, thịnh vượng và giàu có.
Mâm lễ vật cúng Thần Ba Tộc Mới gồm có đĩa hoa, đĩa trái cây, trầu cau, rượu cút, xôi thịt, giấy tiền, hương bài và cánh hoa.
Thông thường, sau khi làm xong các lễ vật này, sau một tuần hương, tất cả các đồ lễ này phải được chặt hết, trừ giấy tiền và cánh hoa, rồi mới hóa. Nếu muốn lễ vật trường tồn trên bàn thờ linh thiêng, bạn có thể tham khảo Giải Oan.
6. Văn Chúa Mọi:
Hương trầm trước án
Mời thần tiên xem bói, rồi trị vì đồng ruộng
Khung cảnh rừng lá kim xanh
Cửa trên đầy suối chảy
Núi thiêng bốn bề quạnh hiu
Vị thần đầu tiên đến trái đất để lập bói sau đó
Trâm cài áo chàm đen
Một đôi lắc vàng nạm ngọc lam
Chúa Lạng Sơn ngự trị trong bàn thạch
Tay cầm đàn hát vang núi rừng
Tu luyện dụng võ mà thôi
Sự kỳ diệu của ma quỷ là sợ hãi
Sơn Tinh voi đỡ quỳ
Nếu một người đàn ông giữ một con vật, anh ta sẽ phục vụ anh ta
Miền sôi động, tay múa miệng ca hát
Khí âm dương khúc then giai điệu
Tiếng tăm lừng lẫy lưu truyền
Tiếng đồn vang khắp vùng Lạng Sơn
Nếu bạn muốn làm điều đó, bạn sẽ cúi đầu trước nó
Nhờ cây công đức huy hoàng
Trân trọng giữ nghiệp cầm ca
Gọi hồn nước suối ngàn năm
Linh tiên, linh ứng ứng.
Linh hồn của ai hóa thân
Vâng, vâng, có một chút
Nếu không, cả thế giới sẽ không
Có một thời dạo chơi sơn ngọc
Ai có tấm lòng tốt?
Đi dạo trong xứ sở thần tiên
Hai người giúp việc đi theo người giúp việc
Khăn quàng cổ với vòng bạc
Trâm cài lược tóc mây
Trăng tròn hạnh phúc
Xứng đáng, tao nhã, đầy trăng
Dáng tiên thánh của chị Hằng xuống sắc
Bước nhẹ gót chân
Dù cho nước chảy đá mòn,
Đồng yêu thương chẳng màng cách xa
Chúa trở về muôn phương
Trông giống như một tài năng thực sự
Thiên Chúa truyền cảm hứng hoặc
Tiếng đàn cầm nước non ôm khúc hồn
Cân bằng âm dương để hiểu rõ
Âm nhạc lớn ở khắp mọi nơi
Trân trọng thực hành lời mời
Dám là người dám làm chúa tể của tôi
Làm cho chúa gia đình tôi hưng thịnh
Chủ đề cho cuộc sống nổi tiếng và nổi tiếng
Ai là người chết
Một hy vọng tinh thần chân thành
Vào ngày tốt lành, hãy cầu nguyện và cầu nguyện
Chúc tương lai thịnh vượng và thịnh vượng
Đôi khi thần xuống tòa
Đệ tử khung vinh trường thọ
Hầu Giá Chúa Tộc Mọi
Không giống các vị chúa khác Bà Chúa Tộc Mọi không mấy khi về đồng
Tuy nhiên, theo ghi nhận khi Chúa Mọi về đồng chúa bà thường mặc áo đen hoặc áo chàm
Chúa về thì múa mồi và ban tài, phát lộc cho con dân.
Dâng Lễ Chúa Tộc Mọi
Theo lệ cúng bái vào những ngày đầu năm đầu tháng con nhang đệ tử thành tâm từ xa về gần lần lượt mang lễ bạc tâm thành về dâng cúng cửa Chúa Bà.Cầu chúa phù hộ cho gia quyến trong ngoài yên ấm, an bình, có tài, có lộc.
Một mâm lễ dâng chúa bà bao gồm các thức lễ như một đĩa hoa,một đĩa quả, cơi trầu, quả cau, cút rượu, xôi thịt, giấy tiền, thẻ hương và cánh sớ.
Các đền thờ Chúa Mọi và cách di chuyển đến đền
Thực tế vẫn còn rất nhiều tranh cãi trước câu hỏi đâu là nơi thờ chính Bà Chúa Tộc Mọi. Tuy nhiên, theo nghiên cứu của tác giả cuốn sách “Tín Ngưỡng Tam Tứ Phủ và thờ Thánh ở Việt Nam”, các tác giả cho rằng có 3 nơi đang thờ Bà Chúa Tộc Mọi đó là Đền Chúa Mọi ở Thái Nguyên, đền Chúa Mọi ở Cao Bằng và đền Khuôn Dầu ở Lạng Sơn.
Đền Bà Chúa Tộc Mọi – Thái Nguyên
Đền Chúa Mọi ở Thái Nguyên được coi là đền thờ chính của Chúa Mọi. Ngôi đền tọa lạc ở đất Mỏ Bạch, Giao Liên, tỉnh Thái Nguyên. Phương tiện di chuyển tốt nhất đến đền Chúa Mọi là xe ô tô hoặc xe máy, hoặc không, bạn cũng có thể đi bằng xe khách.
Lộ trình di chuyển đến đền Bà Chúa Tộc Mọi
- Nếu đi bằng xe khách bạn bắt xe tại bến xe Mỹ Đình để đi từ Hà Nội đến bến xe Thành phố Thái Nguyên giá vé khoảng 120,000 đồng. Từ bến xe này bắt xe đi đền Chúa Mọi gần đền Mỏ Bạch cách bến khoảng 5km.
- Nếu đi bằng xe ô tô, bạn có thể lựa chọn đi đường cao tốc Hà Nội – Bắc Giang không có trạm thu phí, tổng quãng đường dài 1,88km, mất thời gian 1h28 phút. Theo đó, từ thành phố Hà Nội, quý khách đi về đường cao tốc Hà Nội Bắc Giang, tại núi giao Thịnh Đán, rẽ phải theo biển báo vào thành phố Thái Nguyên, vào đường Việt Bắc, rẽ vào Đê Nông Lâm, đến đền Mỏ Bạch thì hỏi đường vào đền Chúa Mọi.
- Nếu đi bằng xe máy, quãng đường tốt nhất là đi qua QL3, dài 74,3km, mất thời gian khoảng 1h50 phút. Theo đó, từ Hà Nội bạn đi qua Cầu Nhật Tân – QL3 – Ba Tháng Hai – Việt Bắc – Đền Mỏ Bạch hỏi đường đến đền Chúa Mọi.
Đền Bà Chúa Tộc Mọi – Cao Bằng
Đền Chúa Mọi tại Cao Bằng cũng được nhiều con hương biết đến và thường đến cúng lễ những dịp đặc biệt trong năm. Đền ở trên động Già Long, Tĩnh Túc, Cao Bằng. Để đi đến đền, phương tiện di chuyển tốt nhất là xe ô tô hoặc xe máy. Nếu đi bằng xe khách, bạn sẽ phải bắt chặng thứ hai từ bến xe Cao Bằng đến đền khoảng hơn 50km.
Lộ trình di chuyển đến đền Bà Chúa Mọi Cao Bằng
Quãng đường đi bằng ô tô và xe giống nhau, đó là đi qua QL3 với quãng đường dài 266km, mất khoảng 5 tiếng rưỡi đến 6 tiếng di chuyển. Theo đó, bạn rời Hà Nội tới Cầu Vĩnh Tuy – Đường Cổ Linh – Thạch Bàn – rẽ đường di chuyển song song với Nguyễn Văn Linh – nhập vào đường cao tốc Hà Nội – Bắc Giang – đi theo đoạn đường nối CT07 tới Thái Nguyên – QL3 – tại đường tròn Tân Long, đi theo lối ra thứ 3 vào Thái Nguyên – Bắc Cạn – ĐCT Thái Nguyên – Chợ Mới – tại khu liên hiệp Gang Thép Kim Sơn rẽ trái – đi tiếp QL3 – QL 279 – tại ngã 3 giao ĐT 212 và QL 279 đi thẳng ĐT 212 – ngã 3 giao ĐT 212 và đường 34, rẽ trái vào đường 34 đến thị trần Tĩnh Túc Cao Bằng thì hỏi đường đến động Già Long.
Đền Khuôn Dầu – Lạng Sơn
Theo truyền miệng thì đền thờ chúa Mọi cũng nằm ở Lạng Sơn, từ đền Công Đồng Bắc Lệ đi vào đến cửa rừng Thất Khê, Đèo Kẻng thì có ngôi đền chúa mọi gọi là đền Khuôn Dầu. Nơi đây có lưu truyền câu hát văn thỉnh chúa như sau:
“Khắp Sơn Lâm nức danh Chúa Mọi
Tiếng vang lừng khắp cõi Nam Bang”
Lộ trình di chuyển đến đền Bà Chúa Mọi Lạng Sơn
Để di chuyển đến đền bạn có thể đi bằng xe khách hoặc tàu hỏa, cũng có thể là phương tiện di chuyển cá nhân.
- Di chuyển bằng xe khách – thời gian di chuyển dự kiến 2h: Quý khách có thể bắt xe khách tại các bến Mỹ Đình, Giáp Bát, Gia Lâm. Xe trả khách tại bến xe Bắc Lệ cách đền khoảng 300m sau đó hỏi đường lên đền Chúa Mọi. Giá vé dao động 100.000đ-170.00đ/người.
- Di chuyển bằng tàu hỏa – thời gian di chuyển dự kiến 3h: Hiện nay, các nhà ga có cung cấp chuyến tàu Hà Nội – Bắc Lệ rất thuận tiện cho quý khách lựa chọn để tới đền Bắc Lệ. Đền Bắc Lệ chỉ cách ga khoảng 500m. Sau đó hỏi đường lên đền Chúa Mọi.
- Di chuyển bằng ô tô hoặc xe máy – thời gian di chuyển dự kiến gần 2 tiếng – quãng đường 97,4 km – có trạm thu phí : QL6/Nguyễn Trãi – Nguyễn Xiển – ĐCT20 – QL1A đi theo biển báo cho QL5/Bắc Ninh/ Lạng Sơn (Phí cầu đường) – ĐCT Hà Nội Bắc Giang/QL1A/QL37 – ĐCT Bắc Giang Lạng Sơn – ĐT 242/ĐT 245 – Đền Công Đồng Bắc Lệ, hỏi đường lên đền chúa Mọi.