Trong Đạo Mẫu TỨ PHỦ THÁNH CẬU đứng sau: NGŨ VỊ TÔN QUAN TỨ PHỦ CHẦU BÀ TỨ PHỦ ÔNG HOÀNG TỨ PHỦ THÁNH CÔ.
TỨ PHỦ THÁNH CẬU là các vị cậu chết trẻ tinh nghịch thường phù hộ cho các gia đình buôn bán cũng như những người muốn cầu học hành.Tứ phủ thánh cậu là hầu cận các vị thánh quan trọng trong tứ phủ quan hoàng. Hầu như không có tài liệu ghi chép về thân thế của các thánh cậu trong tứ phủ thánh cậu.
Tứ Phủ Thánh Cậu gồm có 12 Thánh Cậu, là các hình tượng nam thiếu niên nhanh nhẹn xông xáo mạnh mẽ hiếu động và thường là hầu cận của một vị thánh quan trong Tứ Phủ Quan Hoàng.
Trong Đạo Mẫu,Tứ Phủ Thánh Cậu là ngôi thấp nhất.Thân thế thần tích về các Thánh Cậu trong Tứ Phủ Thánh Cậu hầu như không có tài liệu ghi chép lại.
Các cậu trong Tứ Phủ Thánh Cậu thường được coi là các hoàng tử nơi chốn thiên cung được Vua cha Ngọc Hoàng cử xuống hạ giới để giúp dân an cư, lạc nghiệp hay dẹp giặc và được đón về trời khi còn tuổi thiếu niên hoặc được đưa xuống hầu cận các vị quan.Nhưng đôi khi các cậu được coi là các hầu cận một vị quan nào đó hay nổi danh vì giúp dân giúp nước chứ không cứ là hoàng tử chốn thiên cung được phái xuống.
Tứ Phủ Thánh Cậu về quy định thì có 12 Cậu nhưng việc xác định các cậu được thờ chính ở những đền nào thì không cụ thể.Thường thì các cậu ngự tại Lầu Cậu tại các đền phủ. Trong lầu cậu thường có thể thờ tượng một cậu hay nhiều cậu.Cậu hầu ai trong đền thì hầu như không có sự tích như các cô bé.Chính thế cậu nào ngự ở đền phủ nào thì được gọi là cậu bản đền của đền phủ đó.
Các cậu thường hầu cận các Quan Hoàng trong Tứ Phủ Quan Hoàng và khi đó tên các cậu được đi theo tên ngôi thứ của các Quan Hoàng và chính là Cậu Bản Đền
Ví dụ: Đền Quan Hoàng Bơ Phủ có Cậu Hoàng Bơ Phủ.Tuy nhiên tại các đền thờ Mẫu thờ Cô thờ Chầu hay thờ các Quan Lớn trong Ngũ Vị Tôn Ông thì Lầu Cậu thường là thờ Cậu Bé Bản Đền.
Các cậu thường hay giáng đồng là các cậu: Cậu Hoàng Cả cậu Hoàng Đôi Cậu Hoàng Bơ Cậu Hoàng Tư Cậu Bé.Còn các cậu khác hầu như không giáng đồng.
Trang phục của các Cậu khi giáng hầu thường giống nhau: Áo cánh đầu vấn khăn đầu rìu chân quấn xà cạp đi hài thêu hoa...và chỉ khác nhau ở mầu áo theo ngôi vị mà thôi
Trong diễn xướng các cậu thường múa hèo múa gậy bắn cung nhảy ngựa...và hò reo vang lừng.Riêng Cậu Bơ Thoải thì có chèo đò hay giăng lưới bắt cá.
Có lẽ do ảnh hưởng văn hóa Mẫu hệ từ thời thượng cổ nên trong Đạo Mẫu hình tượng các cậu mờ nhạt hơn rất nhiều so với các cô.Đền thờ riêng của các cậu trong Tứ Phủ Thánh Cậu rất ít so với đền thờ các cô trong Tứ Phủ Thánh Cô.Thậm chí khi hầu đồng các cô vẫn được hầu nhiều hơn các cậu luôn hầu sau các cô.Do vậy rất ít người biết đến các Cậu.Nổi tiếng nhất trong Tứ Phủ Thánh Cậu có lẽ chỉ có: Cậu bé Đồi Ngang ở Phủ Đồi Ngang.Cậu bé Đồi Ngang được coi là con của Thánh Mẫu Liễu Hạnh khi Mẫu giang sinh lần thứ ba.Ngoài ra có thể kể đến Cậu bé Lệch ở Cung Mẫu tại đền Trần Triều ở khu du lịch tâm linh đền Suối Mỡ.
1- TỨ PHỦ THÁNH CẬU: Gồm 12 cậu là hình tượng nam thiếu niên nhanh nhẹn xông xáo hiếu động mạnh mẽ thường là hầu cận các vị thánh quan trọng trong TỨ PHỦ QUAN HOÀNG.Hầu như không có tài liệu ghi chép về thân thế của các thánh cậu trong TỨ PHỦ THÁNH CẬU.Tuy có 12 cậu nhưng không xác định được các cậu thờ chính ở những đền nào cụ thể.Thông thường thì các cậu ngự tại các lầu cậu tại các đền phủ.Ở lầu cậu có khi thờ một tượng cũng có khi thờ nhiều tượng cậu.Tuy nhiên, cậu bé hầu cận ai trong đền thì không có sự tích giống như các cô bé.Vì thế cậu ngự ở bản đền nào thì gọi là cậu bé bản đền đó.Có rất ít đền thờ riêng các cậu bé và so với các cô bé thì hình tượng các cậu mờ nhạt hơn khá nhiều.Khi hầu đồng, người ta hầu nhiều giá cô hơn giá cậu.Có thể lí giải điều này là do bị ảnh hưởng từ văn hóa MẪU HỆ từ thời cổ xưa. Nếu các cậu hầu cận các quan hoàng trong TỨ PHỦ QUAN HOÀNG thì khi đó tên các cậu được đi theo thứ bậc của các vị quan hoàng đó.Ví dụ: Đền quan hoàng Bơ thì cậu bé được gọi là CẬU HOÀNG BƠ PHỦ.Tại các đền thờ Mẫu thờ Chầu thờ các quan lớn trong NGŨ VỊ TÔN QUAN hoặc các đền thờ cô thì được gọi là CẬU BÉ BẢN ĐỀN Các cậu bé trong TỨ PHỦ THÁNH CẬU thường được coi là các hoàng tử nơi chốn thiên cung được vua cha Ngọc Hoàng cho giáng trần để giúp dân an cư lạc nghiêp hay dẹp giặc cứu nước và được đón về từ khi còn tuổi niên thiếu.Cũng nhiều khi các cậu bé được cử xuống hầu cận vị quan nào đó rồi trở thành vị thiếu niên anh hùng phò vua giúp nước chứ không cứ phải là hoàng tử thiên cung Ví dụ như CẬU BÉ TRƯỜNG SINH tại đền CẬU BÉ TÂY THIÊN Khi hầu đồng thì chỉ có cậu HOÀNG CẢ CẬU HOÀNG ĐÔI CẬU HOÀNG BƠ CẬU HOÀNG TƯ là hay giáng đồng còn các cậu bé khác hầu như không giáng đồng.TRANG PHỤC KHI GIÁNG ĐỒNG: Các cậu bé khi giáng hầu có trang phục giống nhau: Như mặc áo cánh vấn khăn rìu chân quấn xà cạp đi hài thêu hoa chỉ khác nhau ở màu áo theo ngôi vị mà thôi Ví dụ: Cậu hoàng Cả thì mặc áo màu đỏ, cậu hoàng Đôi mặc áo màu xanh, cậu hoàng Bơ mặc áo màu trắng Các cậu thường múa hèo, múa gậy, bắn cung, nhẩy ngựa, reo hò vang lừng. Riêng cậu Bơ thì có thể múa chèo thuyền hay giăng lưới bắt cá. Các cậu bé là ngôi thấp nhất trong tứ phủ nên ít thấy có có sự tích và cũng hiếm được thờ đền riêng. Duy có CẬU BÉ ĐỒI NGANG trong TỨ PHỦ THÁNH CẬU ở phủ Đồi Ngang được coi là con trai của thánh Mẫu Liễu Hạnh khi bà giáng sinh lần thứ 3 là nổi tiếng nhất.Ngoài ra còn có CẬU BÉ LỆCH ở cung MẪU tại đền Trần Triều ở khu du lịch tâm linh đền Suối Mỡ
